Pułapki badań laboratoryjnych
Bezobjawowa bakteriuria – bez interwencji, ambulatoryjnie czy leczenie przeciwbakteryjne w warunkach szpitalnych?
Dr n. med. Krzysztof Wróblewski
Bardzo często obecność bezobjawowej bakteriurii w badaniu ogólnym moczu traktowana jest jako wskazanie do zastosowania empirycznej antybiotykoterapii, a także do wykonywania posiewu moczu. Jego dodatni wynik z identyfikacją patogenu oraz wykonanym antybiogramem implikuje kontynuację dotychczasowego leczenia lub wdrożenie celowanej antybiotykoterapii. W przypadku bezobjawowej bakteriurii antybiotykoterapia empiryczna lub celowana w większości przypadków nie ma żadnego wpływu na przebieg kliniczny, a prowadzi wyłącznie do powstawania szczepów bakteryjnych wielolekoopornych.
Przypadek kliniczny
Pacjentka, lat 81, z cukrzycą typu 2 od ok. 12 lat, obecnie leczona insuliną, z nadciśnieniem tętniczym, otyłością, hiperlipidemią mieszaną oraz nietrzymaniem moczu zgłosiła się na wizytę kontrolną do lekarza POZ po uzyskaniu wyników rutynowo wykonanych badań laboratoryjnych. W czasie wizyty lekarskiej i przed nią pacjentka asymptomatyczna. Ze względu na istotny wpływ nietrzymania moczu na wykonywane czynności dnia codziennego pacjentka stara się ograniczać ilość przyjmowanych płynów w ciągu doby.
W wykonanym badaniu ogólnym moczu stwierdzono: bakteriurię, leukocyturię, azotyny pozytywne, białko 0,59 g/l. W osadzie moczu stwierdzono: obfitą florę bakteryjną, leukocyty 15-20 w polu widzenia, erytrocyty 3-4 w polu widzenia. W badaniach laboratoryjnych stwierdzono: WBC 7600/µl, Hgb 13,3 g/dl, RBC 4,01 mln/µl, stężenie kreatyniny 107 µmol/l, eGFR 42 ml/min/1,73 m2. Pacjentce zlecono wykonanie posiewu moczu, jednocześnie otrzymała preparat lewofloksacyny 500 mg do stosowania doustnego co 12 godzin przez 5 dni. W posiewie moczu uzyskano wzrost patogenu E. coli w mianie CFU > 105/ml z dobrą wrażliwością na dotychczasowe leczenie. Pacjentce polecono kontynuację dotychczasowej antybiotykoterapii do 10 dób włącznie, a po zakończonym leczeniu wykonanie kolejnego kontrolnego posiewu moczu, w którym stwierdzono patogen Klebsiella pneumoniae ESBL w mianie CFU > 105/ml, wrażliwy wyłącznie na karbapenemy. Pacjentkę skierowano na konsultację nefrologiczną oraz zasugerowano dalsze leczenie przeciwbakteryjne w warunkach szpitalnych.
Czy działania medyczne wobec pacjentki były słuszne? Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy zadać kolejne oraz zastanowić się nad poniższymi problemami.
1. Jakie bakterie zwykle obecne są w moczu?
Głównym patogenem pojawiającym się w układzie moczowym człowieka jest E. coli UPEC (uropathogenic Escherichia coli), która odpowiada za 70-95 proc. infekcji w drogach moczowych. W drugiej kolejności infekcje te wywoływane są przez Staphylococcus s...