Alergologia
Pacjent z obrzękiem i wysypką w wyniku uczulenia kontaktowego
Dr n. med. Krzysztof Wytrychowski
Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (AKZS) jest nabytą reakcją zapalną wywołaną ekspozycją środowiskową na alergeny drobnocząsteczkowe. Obecnie znanych jest ponad 4000 alergenów odpowiedzialnych za AKZS, a najczęstsze to nikiel, chrom, kosmetyki i żywice epoksydowe. Najważniejszym elementem postępowania jest szybka identyfikacja alergenu, kluczowy jest więc szczegółowo zebrany wywiad. Spektrum objawów jest bardzo szerokie: od zmian skórnych aż do uogólnionej reakcji alergicznej i duszności, jak w przypadku pacjentki opisanej w tekście.
Opis przypadku
U 50-letniej kobiety, chorującej od 10 lat na chorobę Leśniowskiego-Crohna, u której ze względu na ciężki przebieg choroby zastosowano w leczeniu adalimumab (rekombinowane ludzkie przeciwciało monoklonalne skierowane przeciw TNF-α), po 6 miesiącach stosowania leku wystąpiła pokrzywka obejmująca całe ciało, z obrzękami głowy i dusznościami o charakterze stridoru. Z powodu podejrzewanej reakcji alergicznej na adalimumab odstawiono lek i włączono do leczenia prednizon, sulfosalazynę oraz desloratadynę. Próby redukcji dawki prednizonu poniżej 20 mg/d. powodowały nawrót objawów skórnych, do których po mniej więcej 3 miesiącach dołączyły zmiany wypryskowe zlokalizowane głównie na twarzy i kończynach górnych. Szczegółowa diagnostyka nie wykazała tła alergicznego zmian, wykluczono przede wszystkim alergię pokarmową.
Po 6 miesiącach leczenia zmiany nie ustępowały, co pozwoliło wykluczyć adalimumab jako przyczynę zmian skórnych. Odstawiono sulfosalazynę, włączono metotreksat i kontynuowano leczenie prednizonem w minimalnej dawce kontrolującej objawy (średnio 10-15 mg/d.). Po roku leczenia uzyskano remisję objawów skórnych, która umożliwiła odstawienie desloratadyny i prednizonu na okres pozwalający na wykonanie testów płatkowych.
Stwierdzono silną alergię na nikiel (ryc. 1-3) i chrom. Chora miała wstawione dwa implanty zębowe wykonane z tytanu. Ponieważ tytan może być zanieczyszczony domieszką niklu w implantach gorszej jakości, pacjentka zdecydowała się na wymianę i wstawienie implantów renomowanej firmy. Po zabiegach zmniejszył się świąd skóry i nasilenie pokrzywki, utrzymywały się zmiany wypryskowe. Pacjentka wyeliminowała ze swojego otoczenia wszystkie przedmioty ze stali nierdzewnej i srebra, stosowała dietę ubogą w nikiel.
Wykonano zdjęcie RTG panoramiczne jamy ustnej i w dolnym trzonowcu uwidoczniono w kanale zębowym niewielki fragment złamanego miazgociągu pozostawiony po leczeniu kanałowym. Po ekstrakcji zęba uzyskano w ciągu miesiąca ustąpienie zmian skórnych. Według relacji pacjentki leczenie kanałowe miało miejsce około 15 lat temu.
