BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Wskazówki
Postępowanie w krwotokach wymagających masywnego przetoczenia krwi
lek. Tomasz Wiśniewski
- Masywne krwawienia i wstrząs krwotoczny jako przyczyna wysokiego wskaźnika śmiertelności zarówno u chorych po urazach, jak i w przebiegu zachorowań
- Aktualne zalecenia i wytyczne w postępowaniu z chorym z krwotokiem zagrażającym życiu, zasady leczenia preparatami krwi oraz metody zapobiegania i leczenia koagulopatii w przebiegu krwotoków
- Przedstawienie interdyscyplinarnego podejścia w postępowaniu z pacjentem wymagającym masywnego przetoczenia krwi
Krwotok i niekontrolowane masywne krwawienie są główną przyczyną zgonów pacjentów po urazach z obrażeniami wielonarządowymi (35-45%)1,2. Oprócz obrażeń należą do nich także inne stany chorobowe, np.:
- krwawienia z żylaków przełyku
- nieurazowe pęknięcie narządów miąższowych takich jak wątroba, śledziona lub nerka
- krwawienie z guzów nowotworowych.
Odrębną przyczynę coraz częstszych trudnych do opanowania krwawień stanowią szeroko stosowane leki wpływające na układ krzepnięcia krwi: antagoniści witaminy K (acenokumarol, warfaryna) oraz grupa leków należących do tzw. nowych doustnych antykoagulantów (NOAC – novel oral anticoagulants): dabigatran, rywaroksaban, apiksaban.
Krwawienia dzieli się na widoczne i niewidoczne. Jest to najbardziej zasadny podział, biorąc pod uwagę postępowanie z chorymi. Krwotok widoczny (zewnętrzny) jesteśmy często w stanie opanować (opatrunki uciskowe, opaski zaciskające, stazy taktyczne)3-5. W przypadku krwawień niewidocznych (wewnętrznych) wymagane jest pilne zaopatrzenie chirurgiczne (DCS – damage control surgery) polegające na otwarciu jam ciała, znalezieniu źródła krwawienia i ostatecznym zaopatrzeniu chirurgicznym (laparotomia, torakotomia, sternotomia i ich różne kombinacje w zależności od potrzeb chirurgicznych)6-8.
O krwotoku mówimy wtedy, gdy utrata krwi wynosi:
- 1,5 ml/kg m.c./min w ciągu 20 minut lub
- 150 ml/min w ciągu jednej godziny.
Dla przypomnienia – człowiek dorosły ma 65-70 ml krwi/kg m.c., dziecko w wieku szkolnym 75 ml/kg m.c., noworodek 90 ml/kg m.c. Tak więc nie u każdego utrata takiej samej objętości krwi będzie skutkowała podobnymi objawami.
O masywnym przetoczeniu możemy mówić, gdy:
- w ciągu 3 godzin przetoczymy 50% objętości krwi
- w ciągu doby przetoczymy jedną objętość krwi krążącej9,10.
W Wojskowej Służbie Zdrowia przetoczenie 10 jednostek krwi pełnej w ciągu doby warunkuje rozpoznanie masywnego przetoczenia.
Dla przypomnienia – wstrząs sam w sobie nie jest jednostką chorobową. Jest to zespół objawów klinicznych wynikających z niedoboru tlenu na poziomie komórkowo-tkankowym. Wstrząs krwotoczny zgodnie z podziałem Hinshawa i Coxa z 1972 r. (według autor...
