Reumatologia
Układowe choroby tkanki łącznej – sytuacje najczęstsze i szczególne
prof. dr hab. n. med. Maria Majdan1
lek. Rafał Żychowski2
- Przegląd najczęściej występujących stanów naglących w układowych chorobach tkanki łącznej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na chorych na reumatoidalne zapalenie stawów oraz na zapalne choroby stawów
- Podwichnięcie lub złamanie zęba obrotnika oraz septyczne zapalenie stawu – jak szybko i właściwie rozpoznać te patologie oraz odpowiednio przeprowadzić interwencje
- Ogólne zasady postępowania w reumatologicznyw reumatologicznych stanach naglących
Stan naglący to każda sytuacja zdrowotna, w której chory wymaga natychmiastowej pomocy. Choroba może rozwijać się szybciej lub wolniej, ale pomoc powinna zostać udzielona szybko, by zapobiec poważnym powikłaniom mogącym prowadzić do zgonu1-4. W układowych chorobach tkanki łącznej (UChTŁ) u osób dorosłych największe ryzyko wystąpienia stanów naglących istnieje przy zaostrzeniach układowych zapaleń naczyń (UZN), w zespole antyfosfolipidowym (ZAF), twardzinie układowej (TU), toczniu rumieniowatym układowym (TRU), reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS)1-3,5,6.
W opracowaniu ogólnie omówiono najczęściej występujące stany naglące w UChTŁ, ze szczególnym zwróceniem uwagi na chorych na RZS i na zapalne choroby stawów oraz przedstawiono ogólne zasady postępowania w reumatologicznych stanach naglących.
Chorzy na UChTŁ leczeni lekami istotnie wpływającymi na obniżenie odporności przeciwinfekcyjnej (leki immunosupresyjne, leki biologiczne) są zagrożeni naglącymi powikłaniami infekcyjnymi zwłaszcza w okresie intensyfikacji terapii. W przebiegu UChTŁ stany naglące mogą zdarzyć się na każdym etapie wieloletniej choroby. Mogą też być pierwszą ich manifestacją, jak w przypadku zespołu płucno-nerkowego, zespołu aktywacji makrofagu, katastrofalnego zespołu antyfosfolipidowego, kryzy nerkowej w twardzinie układowej, zapaleniach naczyń mózgu4-11.
W reumatoidalnym zapaleniu stawów do stanów naglących należą zakażenia ogólnoustrojowe w trakcie terapii immunosupresyjnej/biologicznej oraz podwichnięcie w stawie szczytowo-obrotowym lub septyczne zapalenie stawu1,12,13.
Podstawą skutecznej terapii w przypadku stanów naglących w UChTŁ jest dobrze postawione rozpoznanie i szybko wdrożone odpowiednie leczenie. Istotnie zmniejsza to ryzyko zgonu oraz trwałych nieodwracalnych zmian narządowych. Leczenie chorych ze stanami naglącymi w UChTŁ powinno być prowadzone w dobrze wyspecjalizowanych ośrodkach referencyjnych, które mają doświadczenie w prowadzeniu tych patologii.
