Połknięcie ciała obcego jest sytuacją potencjalnie zagrażającą życiu. Stanowi zarazem problem często spotykany w codziennej praktyce oddziałów ratunkowych na całym świecie. Większość takich przypadków dotyczy dzieci – w tej grupie pacjentów najczęstszymi ciałami obcymi stwierdzanymi w przewodzie pokarmowym są monety, baterie oraz części zabawek¹. Wśród dorosłych wyróżnia się natomiast kilka grup ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia tego problemu. Są to osoby:

• upośledzone umysłowo lub cierpiące na choroby psychiczne
• nadużywające alkoholu albo innych środków odurzających (w tym wypadku mamy do czynienia z kompulsywnym spożywaniem pokarmów bez prawidłowego rozgryzania oraz przypadkowym połknięciem ciał obcych)
• w podeszłym wieku, szczególnie z różnego rodzaju zespołami otępiennymi
• osadzone w zakładach karnych (ciała obce są połykane celowo, jako forma samookaleczenia, tzw. połyki)^1,2.

Ciałami obcymi najczęściej połykanymi przez dorosłych są kęsy pokarmowe, zwłaszcza fragmenty mięsa, kości kurczaka, rybie ości, a także protezy zębowe¹. Do połknięcia ciała obcego najczęściej dochodzi w sposób przypadkowy, rzadziej w celach samobójczych.

Obraz kliniczny

Do najczęstszych objawów połknięcia ciała obcego zalicza się:

• odynofagię
• dysfagię
• bóle w klatce piersiowej
• uczucie ciała obcego
• nudności i wymioty
• dolegliwości bólowe jamy brzusznej^1,2.

Należy pamiętać, że bardzo często bóle zgłaszane przez chorych w określonym miejscu zupełnie nie korelują z lokalizacją ciała obcego w świetle przewodu pokarmowego.

Ponad 80% połkniętych ciał obcych zostaje spontanicznie przepasażowane przez przewód pokarmowy i wydalone na zewnątrz, bez konieczności interwencji³. Około 20% chorych po połknięciu ciała obcego wymaga leczenia, przy czym w mniej niż 1% wszystkich przypadków konieczna jest interwencja chirurgiczna⁴.

Jedną z najczęstszych przyczyn leczenia chorych po połknięciu ciała obcego jest jego utknięcie w świetle przewodu pokarmowego. Do najczęstszych miejsc, w których może dojść do zaklinowania ciała obcego, zalicza się:

• przełyk
• dwunastnicę (zwłaszcza w okolicy zgięcia dwunastniczo-czczego/więzadła Treitza)
• okolicę krętniczo-kątniczą (szczególnie dystalny odcinek jelita krętego)^5,6.