Pacjentka 82-letnia została przywieziona przez zespół ratownictwa medycznego na izbę przyjęć szpitala wielospecjalistycznego z powodu zaburzeń świadomości oraz rany ciętej okolicy ciemieniowo-potylicznej lewej. Kobieta prawdopodobnie spadła ze schodów. Została znaleziona na klatce schodowej przez sąsiadkę, która niezwłocznie wezwała pogotowie ratunkowe.

W chwili przekazania chorej przez zespół ratownictwa medycznego lekarzowi dyżurnemu izby przyjęć pozostawała ona w stanie ogólnym ciężkim, w mocno ograniczonym kontakcie słowno-logicznym. Odpowiadała na zadawane pytania pojedynczymi słowami, co nie pozwalało na zebranie wywiadu medycznego. Niepamięć wsteczna uniemożliwiała odtworzenie zdarzenia. W badaniu fizykalnym z odchyleń stwierdzono ciętą ranę głowy w okolicy ciemieniowo-potylicznej lewej. Czynność serca wynosiła 120 uderzeń/min, wartości ciśnienia tętniczego krwi – 160/80 mmHg. Stwierdzono nieznaczne obrzęki obwodowe wokół stawów skokowych.

Niezwłocznie zlecono wykonanie badań biochemicznych, morfologii krwi obwodowej, badań koagulologicznych oraz tomografii głowy bez użycia środków cieniujących. Krwawienie z rany ciętej głowy okolicy ciemieniowo-potylicznej lewej zaopatrzono opatrunkiem.

W wykonanych badaniach laboratoryjnych z odchyleń stwierdzono:

• aminotransferaza asparaginianowa (AspAT) – 58,1 j./l
• izoenzym sercowy kinazy kreatynowej (MB-MASS) – 4,57 ng/ml
• czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (APTT) – 39 s
• czas protrombinowy (PT) – 14,4 s
• międzynarodowy współczynnik znormalizowany (INR) – 1,24
• jony potasu (K⁺) – 3,32 mmol/l
• płytki krwi (PLT) – 92 tys./μl.

W wykonanej w trybie pilnym tomografii komputerowej bez środka kontrastowego uwidoczniono masywne cechy krwawienia do przestrzeni podpajęczynówkowej (ryc. 1A i B) z cechami wgłobienia migdałków móżdżku do otworu wielkiego (ryc. 1C).

Omówienie

Rodzaje udarów krwotocznych

W codziennej praktyce klinicznej istnieją pewne stany chorobowe, które ze względu na swój przebieg wymagają szybkiej diagnostyki i pilnego leczenia. Do tych stanów zalicza się krwotok śródmózgowy. Udar krwotoczny jest deficytem neurologicznym spowodowanym przez uszkodzenie mózgu, do którego doszło w wyniku krwawienia śródmózgowego, powstałego wskutek naruszenia ciągłości naczynia krwionośnego. Krwotok śródmózgowy odpowiada za 5-15% wszystkich udarów mózgu¹. Ze względu na lokalizację udary krwotoczne dzieli się na: