Temat numeru

Omdlenia – jak wejść na właściwą ścieżkę diagnostyczną i leczniczą

dr hab. n. med. Edward Koźluk1
lek. Agnieszka Piątkowska2,1
dr n. med. Dariusz Rodkiewicz1

1I Katedra i Klinika Kardiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

2Katedra i Klinika Medycyny Ratunkowej, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich, Wrocław

Adres do korespondencji:

lek. Agnieszka Piątkowska

I Katedra i Klinika Kardiologii,

Warszawski Uniwersytet Medyczny

ul. Banacha 1A, 02-097 Warszawa

e-mail: agnes.piatkowska@wp.pl

  • Artykuł wprowadzający do diagnostyki i leczenia utrat przytomności
  • Przybliżenie najnowszych wytycznych diagnostyki i leczenia omdleń, ze szczególnym uwzględnieniem omdleń odruchowych
  • Omówienie przypadku klinicznego pacjentki leczonej nowatorską metodą nieujętą jeszcze w wytycznych (ablacja zwojów przywspółczulnych)

Jeśli największym szczęściem zapomnienie,

bezwiedza i niepamięć własnego istnienia:

toś ty jest szczęściem szczęścia, ty, co dajesz

omdlenie duszy i omdlenie zmysłom

i myśli kładziesz kres upajający,

miłości!

Hymn do miłości – Kazimierz Przerwa-Tetmajer


Mamy świadomość, że nie ma nic nudniejszego niż definicje. Niestety aktualne wytyczne poświęcają definicjom dużo miejsca, by uniknąć późniejszych nieporozumień. Zatem, w największym skrócie:

  • przemijająca utrata przytomności (TLOC – transient loss of consciousness) to stan rzeczywistej lub pozornej utraty przytomności z utratą świadomości, charakteryzujący się amnezją dotyczącą okresu nieprzytomności, nieprawidłową kontrolą motoryczną, utratą reagowania na bodźce i krótkim czasem trwania1,2; TLOC dzieli się na wynikającą z urazu (ta jest domeną oddziałów urazowych) i nieurazową (której poświęcony jest artykuł); nie zawsze da się jednak odróżnić, czy uraz pacjenta jest przyczyną, czy skutkiem omdlenia1,2; pełną klasyfikację przemijającej utraty przytomności, która nie jest następstwem urazu, przedstawiamy na rycinie 1

  • omdlenie (syncope), czyli specyficzna forma przemijającej utraty przytomności z powodu hipoperfuzji mózgu, charakteryzuje się szybkim początkiem, krótkim czasem trwania i samoistnym całkowitym powrotem przytomności1,2
  • stan przedomdleniowy to faza przypominająca objawy prodromalne omdlenia, po której nie dochodzi do utraty przytomności1,2; rokowanie osób ze stanem przedomdleniowym jest podobne do rokowania pacjentów z omdleniem1,2.

Opis przypadku

Do szpitala zgłosiła się 41-letnia kobieta z licznymi zasłabnięciami i utratami przytomności, których częstość zwiększyła się w ciągu ostatnich kilku miesięcy do 2 miesięcznie. Zasłabnięcia pojawiały się w okolicznościach typowych dla omdleń wazowagalnych: w pozycji stojącej, czasem po wstaniu, często w kościele. Aura przedomdleniowa obejmowała mroczki przed oczami, bladość powłok, uczucie kołatania serca. Pacjentka nie leczyła się z powodu innych chorób przewlekłych.

W badaniach laboratoryjnych nie stwierdzono odchyleń od normy. W EKG zarejestrowano rytm zatokowy z przedwczesnymi pobudzeniami komorowymi z drogi odpływu prawej komory. Nie stwierdzono innych nieprawidłowości. Wynik badania echokardiograficznego ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Jak postępować z pacjentem po przemijającej utracie przytomności?

Przyjmując pacjenta po omdleniu, należy na podstawie wywiadu z nim i świadkami zdarzenia (można go zebrać przez telefon) ustalić, czy rzeczywiście [...]

Omdlenia odruchowe – dalsze postępowanie

W omdleniach odruchowych i ortostatycznych – bez względu na przyczynę – dla dalszego postępowania kluczowe znaczenie mają dwa mechanizmy patofizjologiczne: mechanizm [...]

Omówienie przypadku

U prezentowanej pacjentki wywiad od początku sugerował omdlenia wazowagalne. W omdleniach tych wtórna do obniżenia ciśnienia tachykardia zatokowa nierzadko odczuwana jest [...]

Podsumowanie

W przypadku pacjenta z przejściową utratą przytomności należy ustalić, czy rzeczywiście było to omdlenie, oraz ocenić ryzyko i wynikającą z niego [...]

Do góry