BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia życia
Zagrażające życiu nadkomorowe zaburzenia rytmu
lek. Katarzyna Kalin
dr hab. n. med. Maria Bilińska, prof. IK
- W artykule, bazując na zaleceniach European Society of Cardiology (ESC) z 2019 r., poruszono zagadnienie nadkomorowych zaburzeń rytmu serca, ze szczególnym uwzględnieniem tachyarytmii zagrażających życiu
Klasyfikacja zaburzeń rytmu serca wyróżnia dwie podstawowe grupy arytmii: arytmie nadkomorowe i komorowe. Powszechnie uznaje się, że arytmie komorowe są groźniejsze dla życia, należy jednak pamiętać, iż nadkomorowe zaburzenia rytmu serca również mogą stanowić zagrożenie i wymagać szybkiej interwencji medycznej. Podział zaburzeń rytmu serca przedstawiono na rycinie 1.
Pojedyncze, dodatkowe pobudzenia nadkomorowe (SVE – supraventricular extrasystoles) występują powszechnie u zdrowych osób (<200 na dobę), a ich liczba wzrasta z wiekiem. Często współistnieją z chorobami serca, mogą pogarszać jakość życia, jednak nie stanowią zagrożenia życia. Mnogie SVE predysponują do migotania przedsionków (AF – atrial fibrillation).
Terminem częstoskurcz nadkomorowy (SVT – supraventricular tachycardia) określa się częstoskurcz (częstotliwość rytmu przedsionków >100 uderzeń na minutę w spoczynku), który powstaje powyżej pęczka Hisa, to znaczy w przedsionku, w żyłach uchodzących do przedsionka (żyły płucne, żyły główne, zatoka wieńcowa) lub w łączu przedsionkowo-komorowym (AV).
W przeciwieństwie do pojedynczych SVE i par nadkomorowych SVT, trzepotanie przedsionków (AFL – atrial flutter) i AF mogą potencjalnie zagrażać życiu (ryc. 2). Ta sama arytmia nadkomorowa, która u osoby bez organicznej choroby serca jest dobrze tolerowana i nie wiąże się ze złym rokowaniem, u pacjenta z uszkodzonym sercem (choroba wieńcowa, kardiomiopatie, wady serca) może być przyczyną dekompensacji układu krążenia i zgonu. Arytmie nadkomorowe z szybką czynnością komór również u młodych osób z funkcjonalnie prawidłowym sercem w badaniach obrazowych, takich jak badanie echokardiograficzne czy rezonans magnetyczny, mogą być potencjalnie złośliwe (np. w zespołach preekscytacji) lub też stanowić zagrożenie dla pacjenta i jego otoczenia (np. omdlenie w trakcie prowadzenia pojazdu). Dlatego w ocenie ryzyka pacjenta z arytmią nadkomorową znaczenie mają nie tylko rodzaj arytmii, ale też jego wiek, choroby współistniejące, stosowane leczenie farmakologiczne czy też obecność urządzeń wszczepialnych, takich jak kardiowerter-defibrylator (ICD – implantable cardioverter-defibrillator) lub kardiowerter-defibrylator z funkcją resynchronizacji (CRT-D – cardiac resynchronization therapy defibrillator).