Neurologia
Przemijające niedokrwienie mózgu – trudności diagnostyczne i dalsze postępowanie terapeutyczne
dr hab. n. med. Jan P. Bembenek
- W 80% przypadków przemijającego niedokrwienia mózgu można zapobiec wystąpieniu udaru mózgu dzięki wdrożeniu pilnej diagnostyki przyczyn niedokrwienia i odpowiedniego leczenia
- Zmieniające się możliwości diagnostyczne i terapeutyczne sprawiają, że konieczne jest zapoznawanie się z ciągle aktualizowanymi wersjami wytycznych postępowania w przemijającym niedokrwieniu i udarze mózgu
Przemijające niedokrwienie mózgu (TIA – transient ischemic attack) definiuje się jako przejściowy epizod zaburzeń neurologicznych spowodowany ogniskowym niedokrwieniem ośrodkowego układu nerwowego (OUN), rdzenia kręgowego lub siatkówki, nieprowadzący jednak do powstania ogniska niedokrwiennego (zawału)1. Objawy TIA trwają najczęściej kilka lub kilkanaście minut, zazwyczaj krócej niż godzinę. Według starej definicji objawy ogniskowego deficytu neurologicznego nie mogły trwać dłużej niż 24 godziny, wówczas rozpoznawany był niedokrwienny udar mózgu (UM). Obecnie zgodnie z definicją udaru zaproponowaną w 2013 r. przez zespół ekspertów American Heart Association (AHA) i American Stroke Association (ASA) również ustąpienie objawów ogniskowego uszkodzenia mózgu, rdzenia kręgowego lub siatkówki wskutek zastosowanego leczenia reperfuzyjnego i obecność świeżego ogniska niedokrwiennego, nawet gdy objawy kliniczne utrzymują się <24 godzin, pozwala na rozpoznanie udaru niedokrwiennego2. Jak się okazuje, utrzymywanie się objawów zespołu neurologicznego wskutek niedokrwienia już nawet >60 minut prowadzi niekiedy do powstania ognisk niedokrwiennych w obrazach rezonansu magnetycznego (MR) 2. Ze względu na trudności z różnicowaniem TIA i niedokrwiennego UM w ciągu pierwszych 24 godzin eksperci AHA/ASA proponują stosowanie terminu „ostry zespół mózgowo-naczyniowy”, uwzględniającego zarówno wczesne objawy TIA, jak i ostatecznie udar dokonany2. W czasie występowania początkowych objawów trudno przewidzieć, czy wkrótce przeminą, czy też utrzymają się i będziemy mieli do czynienia z udarem niedokrwiennym mózgu. Stanowi to wyzwanie dla klinicysty. Ponadto nawet do 20% przypadków udaru poprzedzone jest TIA (na kilka godzin do kilku dni przed udarem), a w 80% przypadków można zapobiec wystąpieniu UM dzięki wdrożeniu pilnej diagnostyki przyczyn niedokrwienia i odpowiedniego leczenia3.
Wczesne postępowanie
Zarówno TIA, jak i dokonany udar mózgu są stanami zagrożenia życia. Utrzymywanie się objawów neurologicznych dłużej niż kilkanaście minut, a zwłaszcza ponad godzinę, sugeruje możliwość udaru mózgu. U chorych z TIA ryzyko kolejnego incydentu naczyn...
