Praktyczne uwagi kliniczne

Personel medyczny pracujący w ramach ZRM oraz SOR powinien być przygotowany na chorych prezentujących niespecyficzne objawy kliniczne, szczególnie w przypadku odbywających się w pobliżu koncertów lub imprez masowych. Dobrze zebrany wywiad lekarski oraz znajomość potocznych określeń stosowanych w odniesieniu do najpopularniejszych na rynku SPA w znacznym stopniu ułatwia proces diagnostyczny oraz pozwala na szybkie wdrożenie adekwatnego leczenia.

W leczeniu objawowym hiponatremii płynami dożylnymi istotny jest przedział czasowy. Jeżeli hiponatremia jest ostra (tzn. wystąpiła w ciągu 48 godz.), wzrost stężenia sodu w surowicy krwi wynikający z zastosowanego leczenia nie powinien być większy niż 8-10 mmol/l w ciągu 24 godzin. Powyższe zalecenie ma działanie ochronne zapobiegające potencjalnemu uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego (OUN) w postaci zespołu demielinizacji osmotycznej (ODS – osmotic demyelination syndrome)¹².

Jeżeli w ciągu godziny od podaży roztworu 3% NaCl stężenie sodu wzrośnie o 5 mmol/l, należy kontynuować powolną dożylną suplementację 0,9% roztworem NaCl, kontrolując, aby wzrost natremii w ciągu pierwszych 24 godzin nie był wyższy niż 10 mmol/l. Natomiast w kolejnych dobach nie powinien on przekraczać 8 mmol/l na 24 godziny¹².

Gdy natomiast w ciągu godziny od podaży roztworu 3% NaCl stężenie sodu nie wzrośnie o 5 mmol/l, trzeba powtórzyć podaż 3% roztworu NaCl w ilości 150 ml przez 20 minut, a następnie ponownie oznaczyć stężenie Na⁺ i kontynuować powolną dożylną suplementację za pomocą 0,9% NaCl¹².

Zaleca się, by w przypadku podaży 3% roztworu NaCl kontrolować natremię co 4 godziny¹². Sytuacje kliniczne, w których należy zaprzestać leczenia za pomocą 3% roztworu NaCl, obrazuje rycina 1.

Rycina 1. Sytuacje kliniczne, w których należy zaprzestać leczenia za pomocą 3% roztworu NaCl

W przypadku zbyt szybkiego wzrostu natremii (>8-10 mmol/l w ciągu pierwszych 24 godz.) należy doprowadzić do zmniejszenia stężenia Na⁺ w surowicy, podając 10 ml/kg m.c. roztworu 5% glukozy w ciągu godziny lub stosując wlew ciągły z 5% glukozy z przepływem 3 ml/kg m.c. do czasu uzyskania bezpiecznego przyrostu natremii. Alternatywnym działaniem zapobiegającym nadmiernej utracie wody z moczem jest zastosowanie desmopresyny w dawce 2-4 μg dożylnie co 8 godzin. Niektóre źródła podają ponadto, że w przypadku zbyt szybkiego wzrostu natremii wskazana jest podaż 4 mg deksametazonu co 6 godzin w trakcie 2 pierwszych dób terapii (działanie ochronne mające na celu zapobieganie rozwojowi ODS), dane dotyczące skuteczności tej terapii są jednak rozbieżne¹³.

Potencjał terapeutyczny MDMA

Pomimo zagrożeń, które niesie MDMA, substancja ta ma również potencjał terapeutyczny. W 2023 r. Australia jako pierwszy kraj na świecie zatwierdziła 3,4-metylenodioksymetamfetaminę i psylocybinę w terapii depresji oraz zespołu stresu pourazowego (PTSD – post-traumatic stress disorder)¹⁴.