Procedura ta ma coraz szersze zastosowania i daje narzędzia do lepszego oraz bardziej efektywnego leczenia

Metoda ta polega na miejscowym nacięciu lub powierzchownym nawierceniu blaszki zbitej kości w okolicy korzeni zębów. Zabieg ten uruchamia biologiczny proces przejściowej zmiany metabolizmu i struktury kości, co daje efekt ułatwiający przesuwanie i przemieszczanie zębów.

PRZYPADEK 1. Pacjentka P.J., lat 35, z klasą I Angle’a, stłoczeniami w łuku górnym i dolnym, cienkim biotypem dziąsła. Plan leczenia zakładał kortykotomię w łuku dolnym, z płatem zewnętrznym od zęba 34 do 44.

PRZYPADEK 2. Pacjent M.S., lat 40, plan leczenia zakładał zamknięcie szpary po dawnej ekstrakcji zęba 14 i wyrównanie łuków zębowych. Z uwagi na zanik kości po ekstrakcji zęba 14, zamknięcie szpary było obarczone dużym ryzykiem niepowodzenia. Dodatkowy problem stanowiło zwiększone ryzyko recesji dziąsła zębów sąsiadujących z luką. Podjęto decyzję o kortykotomii okolicy od 15 do 11 z augmentacją.

PRZYPADEK 3. Pacjent Ł.C., lat 34, z wadą gnatyczną, przygotowywany do operacji dwuszczękowej. W takim leczeniu w łuku dolnym wymagana jest protruzja siekaczy dolnych. Ruch ten często prowadzi do obnażenia siekaczy i kłów. W związku z anatomicznie krótkimi korzeniami zębów i występującą lekką recesją dziąsła, zaplanowano zabieg kortykotomii z augmentacją 33-43.

Koncepcja wykorzystania kortykotomii w ortodoncji sięga drugiej połowy XX wieku. Pierwszą publikacją, do której większość autorów do dzisiaj się odwołuje, jest artykuł Kölego z 1959 roku. W ostatnich latach opublikowano wiele prac naukowych i klinicznych wskazujących wpływ tej techniki na leczenie ortodontyczne.

Ważne wskazania

Najczęściej decydujemy się na tę procedurę u pacjentów dorosłych, z cienkim biotypem dziąsła, opornych na przesuwanie zębów. W sytuacji, gdy kość jest twarda i mało elastyczna, występuje większe ryzyko resorpcji korzenia oraz uszkodzenia tkanek przyzębia.

Kortykotomia często umożliwia przesuwanie zębów w miejsca po ekstrakcjach przeprowadzonych wiele lat wcześniej. Szczególnie u młodych ludzi dochodzi do znacznego zaniku kości tej okolicy. Leczenie bez zabiegu wyłącznie metodami ortodontycznymi często jest niemożliwe. Zbyt agresywne siły mogą doprowadzić do znacznego obnażenia zębów sąsiednich.

Leczenie przedprotetyczne, przedimplantacyjne, prowadzące do wyprostowania, skrócenia lub wydłużenia zębów, dzięki zabiegowi kortykotomii jest znacznie szybsze, co powoduje mniejsze obciążanie pacjenta. Jednocześnie stopień przesunięć jest bez porównania większy niż w standardowej ortodoncji.

Zabieg zalecany jest również u pacjentów leczonych aparatami stałymi, którzy mają korzenie anatomicznie krótkie lub podatne na resorpcję.

Stosujemy go także w leczeniu osób z wadami kostnymi słabo nasilonymi jako alternatywę operacji.

Istnieje jeszcze wiele innych, rzadziej występujących wskazań. Nowe zastosowania pojawiają się ciągle i dają nam narzędzia do lepszego i bardziej efektywnego leczenia.

Ortodoncja wspomagana kortykotomią jest znacznie krótsza niż klasyczna – nawet do 30 proc. Nie jest to główne wskazanie do jej stosowania w naszej opinii, ale może mieć istotne znaczenie dla pacjenta.

Mechanizm działania w kortykotomii polega na demineralizacji kości w okolicy nacięć, co osłabia opór ruchu zębów podczas leczenia. Proces ten rozpoczyna się w drugim-trzecim tygodniu po zabiegu, utrzymuje się prawdopodobnie do czterech-sześciu miesięcy i w literaturze nosi nazwę RAP (regional accelerated phenomenon).

Metody wykonania zabiegu

Istnieje kilka rodzajów techniki chirurgicznej, np. dostęp otwarty z wytworzeniem płata jedno- lub obustronnie (wargowo lub językowo). Inne różnice mogą dotyczyć stosowanych narzędzi osteotomijnych: piły i noże piezochirurgiczne lub wiertła chirurgiczne, oraz zastosowania lub nie augmentacji kostnej. Dibart i wsp. wprowadzili mało inwazyjną tunelową technikę nacięcia kości nożem piezoelektrycznym – piezocision.

Nasz protokół dla kortykotomii obejmuje podział na grupy pacjentów z wadami gnatycznymi i wyrostkowo-zębowymi. U pacjentów z wadami gnatycznymi, którzy są przygotowywani do operacji, zabieg najczęściej wykonujemy w celu ułatwienia dekompensacji ustawienia zębów. U pacjentów z kl. III Angle’a jest to zwykle protruzja siekaczy dolnych, zaś w wadach klasy II retruzja siekaczy dolnych. Intruzje, ekstruzje grup zębów lub poszczególnych zębów z wykorzystaniem zakotwienia kostnego. W celu zmiany kształtu łuku lub lekkiego poszerzenia.