Ryc. 1. Mięta pieprzowa.

Roślina macierzystą to Mentha piperita (mięta pieprzowa) (ryc. 1) z rodziny wargowych (Lamiaceae). Zawiera ona olejek eteryczny (składający się m.in. z mentolu), a także inne składniki: garbniki, flawonoidy, gorycze, fenolokwasy. Olejek działa na receptory zimna, przez co wywołuje uczucie chłodzenia na skórze i błonach śluzowych. Ma właściwości przeciwzapalne.

• Salviae folium – liść szałwii

Roślina macierzysta to szałwia lekarska Salvia officinalis z rodziny wargowych (Lamiaceae). Jest surowcem olejkowym, wyciągi i napary mają działanie antyseptyczne i ściągające, niektóre diterperny wchodzące w skład olejku działają przeciwwirusowo, co jest wykorzystywane w chorobach infekcyjnych jamy ustnej.[17]

• Millefolii herba – ziele krwawnika

Roślina macierzysta to krwawnik pospolity Achillea millefolium z rodziny złożonych (Asteraceae) (ryc. 2).

Ryc. 2. Ziele krwawnika.

Ma właściwości przeciwzapalne.

• Thymi herba – ziele tymianku

Roślina macierzysta to tymianek pospolity (Thymus vulgaris, rodzina Lamiaceae). Olejek, w skład którego wchodzi tymol, ma działanie dezynfekujące. Olejek tymiankowy stosowany zewnętrznie wywołuje działanie przeciwbólowe i przeciwświądowe.[18]

• Serpylli herba – ziele macierzanki

Surowiec otrzymywany jest z macierzanki piaskowej (Thymus serpyllum) z rodziny wargowych (Lamiaceae). Jednym ze składników olejku jest tymol. Ziele macierzanki ma podobne właściwości jak ziele tymianku, lecz słabsze,[17] przez co jest rzadziej stosowana niż tymianek pospolity. Może być stosowany zewnętrznie lub w postaci naparów do płukania jamy ustnej.[19]

Flawonoidy

Surowce flawonoidowe mają liczne zastosowania, wykazują działanie uszczelniające i wzmacniające ściany naczyń kapilarnych, przeciwzapalne, przeciwalergiczne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, są naturalnymi przeciwutleniaczami.[17] Przeciwzapalne działanie flawonoidów, np. bajkaliny występującej w korzeniu tarczycy bajkalskiej, jest wywołane przez hamowanie kaskady przemian kwasu arachidowego (flawonoidy blokują LOX, COX i fosfolipazę A₂).

Kwercetyna występująca w kwiatach bzu czarnego, kwiatostanie lipy, zielu fiołka trójbarwnego blokuje dekarboksylazę histydyny, przez co zahamowana jest synteza histaminy, co zapewnia działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwobrzękowe. Rutozyd uszczelnia naczynia krwionośne, co zapewnia zmniejszenie przesięku, odczynu zapalnego, obrzęku.[21]

• Scutellariae radix – korzeń tarczycy bajkalskiej

Tarczyca bajkalska (Scutellaria baicalensis) z rodziny wargowych (Lamiaceae) znajduje zastosowanie w tradycyjnej medycynie chińskiej i japońskiej medycynie Kampo. Korzeń tarczycy bajkalskiej działa przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie, przeciwwolnorodnikowo, przeciwbakteryjnie – jest skuteczny również wobec gronkowca złocistego, przeciwgrzybiczo (ogranicza rozwój drożdżaków Candida albicans), przeciwwirusowo.[20]

Śluzy

Działanie śluzów ogranicza się do miejsca zastosowania, ponieważ nie wchłaniają się one w błony śluzowe skóry i przewodu pokarmowego, są stosowane jako środki przeciwzapalne, zmiękczające i powlekające błony śluzowe (warstwa śluzów chroni błonę śluzową przed działaniem czynników drażniących).[21]