Lek. dent. Agata Barczyk

Mgr Natalia Sosowska

Dr hab. med. prof. nadzw. Sebastian Kłosek

Na powstawanie dysfunkcji SSŻ mają wpływ: styl życia, zmiany nawyków żywieniowych, zmniejszona aktywność fizyczna, żucie gumy, parafunkcje, a także inne czynniki wymienione w tabeli 1.[1-5]

Tabela 1. Najczęstsze czynniki powodujące dysfunkcję SSŻ

Leczenie ma charakter wielodyscyplinarny z dużym naciskiem na fizjoterapię. Warunkiem prawidłowego przeprowadzenia zabiegów fizjoterapeutycznych w obrębie SSŻ jest uprzednie podjęcie kompleksowego leczenia w gabinecie dentystycznym celem usunięcia wad zgryzu, ubytków, a także zaopatrzenie pacjenta w ewentualne prace protetyczne. Istotne jest również uświadomienie pacjentowi szkodliwego działania stresu. Bez wykluczenia problemów stomatologicznych czynności fizjoterapeutyczne będą miały charakter jedynie objawowy. Pacjenci w pierwszej kolejności potrzebują działania przeciwbólowego, by prawidłowo zdiagnozować problem, a następnie wszczęcia skutecznej terapii.[1,6]

Zabiegi fizjoterapeutyczne wykorzystywane w celu ograniczenia bólu w stawie możemy podzielić na dwie grupy:

• kinezyterapia, masaż, leczenie wad postawy,
• zabiegi fizykalne, takie jak TENS (przezskórna elektryczna stymulacja nerwów), laseroterapia, ciepłolecznictwo, krioterapia.[1-3]

Już w czasach starożytnych Hipokrates podkreślał, że pacjenta należy diagnozować całościowo. Zaczęto wówczas podejmować pierwsze próby leczenia fizykalnego z zastosowaniem ciepła i zimna. Obecnie wraca się do podobnego podejścia do chorych, zatem lecząc SSŻ, należy uwzględnić potencjalnie występujące dolegliwości w całym narządzie ruchu. Prawidłowo postawioną diagnozę będzie poprzedzać przeanalizowanie wszystkich dysfunkcji rzutujących na SSŻ, a mianowicie wad postawy, które obejmują ustawienie głowy, kręgosłupa oraz miednicy.[7]

Kinesiology taping w medycynie

Kinesiology taping jest nową i coraz bardziej popularną metodą fizjoterapii, która wykorzystuje wiedzę na temat ruchu ciała człowieka. Jest ona stosowana wraz z innymi metodami w celu uzyskania lepszego efektu terapii lub indywidualnie, jednak często bywa to niewystarczające do uzyskania pożądanego efektu. Nie wykorzystuje żadnych chemicznych ani farmakologicznych substancji, a zastosowanie znajduje w różnych dziedzinach medycyny (tab. 2).[8,9]

Tabela 2. Zastosowanie kinesiology tapingu w medycynie

W medycynie sportowej, ortopedii i traumatologii ma na celu głównie ograniczenie zakresu ruchu w stawach po urazie. Terapię cechuje wysoka skuteczność, a plastrowanie jest integralną częścią rehabilitacji. Niweluje skutki złych nawyków ruchowych, które prowadzą do wystąpienia u pacjenta schorzeń układu kostnego oraz bólu. W neurologii natomiast przyczynia się do poprawy poruszania się pacjenta oraz funkcjonowania jego kończyn górnych i dolnych. Z kolei w ginekologii i położnictwie jest stosowany jako jedna z metod zmniejszających ból odcinka lędźwiowo-krzyżowego u ciężarnych oraz ułatwiających pracę mięśni brzucha, a także w celu profilaktyki rozstępów oraz przeciwdziałania powstawaniu obrzęków. Pediatrzy mogą zastosować kinesiology taping równolegle z metodą NDT-Bobath, by wspomagać rozwój psychoruchowy, ale również celem korekty skoliozy, leczenia schorzeń reumatycznych, stanów zapalnych oraz bólu.[10,11]

W stomatologii kinesiology taping ma zastosowanie m.in. w leczeniu bólu i dysfunkcji w okolicy czaszkowo-żuchwowej oraz w obrębie kręgosłupa szyjnego. Również w przypadku wzmożonego napięcia lub przeciążenia mięśni żwaczy, a także w neuralgii nerwu trójdzielnego oraz przy porażeniach nerwu twarzowego. Coraz częściej jest stosowany w przygotowywaniu przedoperacyjnym przed operacją plastyczną rozszczepu wargi, a także w przypadku bardziej rozległych zabiegów ortognatycznych celem zmniejszenia obrzęku pozabiegowego. W leczeniu zachowawczym taśm używa się w przypadkach zmniejszonego napięcia mięśniowego, zwłaszcza mięśnia okrężnego ust, aby uzyskać domknięcie i kompensację warg oraz poprawić drożność oddechową.[12,13]

Poprzez leczenie możemy osiągnąć wiele korzystnych efektów, takich jak: zmniejszenie obrzęku i uczucia bólu, relaksację mięśniową, poprawę funkcjonowania stawów, uśmierzenie nerwobólu, szybszy powrót do zdrowia po urazie. Nie należy również zapominać o funkcji profilaktycznej, jaką jest obklejanie stawów u sportowców celem uniknięcia np. skręcenia stawu.[9]

Zasady kinesiology tapingu

Autorem omawianej terapii jest japoński fizjoterapeuta dr Kenzo Kase, który już ponad 40 lat temu opatentował metodę używania plastrów. Z biegiem czasu uzyskała ona nazwę kinesiology taping jako metoda znajdująca odniesienie do funkcjonowania układu mięśniowo-powięziowego i teorii tensegracji (wzajemnego oddziaływania części złożonego układu). Ma ona charakter zarówno terapeutyczny, jak i diagnostyczny.