Lek. dent. Karolina Kępka

W ostatnich latach można zaobserwować znaczny wzrost świadomości prozdrowotnej i wiedzy na temat jamy ustnej. Coraz częściej pacjenci zgłaszają się do stomatologa nie tylko w celu niwelacji bólu lub leczenia próchnicy, lecz także z chęci poprawy estetyki uśmiechu. Drogą do osiągnięcia tego celu jest niewątpliwie leczenie ortodontyczne. W wielu przypadkach po jego zakończeniu konieczna jest jeszcze korekta kształtu zębów lub ukrycie pewnych zaburzeń w strukturze szkliwa. Tutaj z pomocą przychodzi stomatologia zachowawcza.

Dla młodych pacjentów ważne jest, aby leczenie odbyło się jak najmniej inwazyjną metodą. Rozległa komora i zwiększone ryzyko obnażenia miazgi podczas opracowania pod uzupełnienia protetyczne skłaniają pacjentów do wybrania leczenia zachowawczego. Ingerencja w struktury zęba przed zastosowaniem kompozytu jest bowiem minimalna. Drugą kwestią jest zastosowanie mostów adhezyjnych na włóknie szklanym jako alternatywy dla mostów standardowych. Ma to szczególne znaczenie dla osób, które ze względu na młody wiek nie kwalifikują się w danej chwili do implantacji, ale planują takie leczenie w przyszłości.

Przypadek 1

Pacjentka, lat 14, zgłosiła się na wizytę przed planowanym zakończeniem leczenia ortodontycznego. Wykonano badanie podmiotowe, przedmiotowe i radiologiczne. W badaniu przedmiotowym w miejscu zęba 21 występował ząb dodatkowy 21 o kształcie korony zbliżonym do kła (ryc. 1). Z wywiadu i dokumentacji ortodontycznej wynikało, iż przed przystąpieniem do leczenia występowały właściwe zęby 21, 22, 23 oraz zęby dodatkowe 21, 22, wszystkie częściowo lub całkowicie zatrzymane. W toku leczenia ortodontycznego zostały usunięte zęby: dodatkowy ząb 22 oraz właściwy ząb 21 położony poziomo wzdłuż podniebienia na wysokości korzeni zębów 22-25. Zatrzymane zęby 21 dodatkowy oraz właściwe 22 i 23 sprowadzono do łuku. Pacjentka nie akceptowała obecnego kształtu zębów.

Ryc. 1. Stan początkowy. Ząb dodatkowy 21 o kształcie kła w miejscu właściwego zęba 21.

Ze względu na brak możliwości wykonania uzupełnień stałych do momentu zakończenia rozwoju wyrostka zębodołowego, zaproponowano zmianę kształtu zębów przy użyciu kompozytu. Po oczyszczeniu zębów z osadu oraz pomiarze długości i szerokości koron poszczególnych zębów zaplanowano:

• korektę brzegów siecznych zębów 11, 12,
• licówkę kompozytową na ząb dodatkowy 21,
• wypełnienie kl. IV M w zębie 22 w celu zamknięcia szpary między zębami.

Pacjentka wraz z opiekunem zaakceptowali plan leczenia.

W dniu następnej wizyty zdjęto górny łuk aparatu ortodontycznego. Po opracowaniu mechanicznym powierzchni zębów 22-12 zaaplikowano system Clearfil Se Bond – samotrawiący światłoutwardzalny system wiążący. Suchość pola uzyskano przez założenie nitek retrakcyjnych, a odpowiedni kształt oraz separację zębów przy użyciu pasków celuloidowych i klinów. Brakujące tkanki odbudowano materiałem kompozytowym IPS Empress Direct: A3 Dentin, A 3,5 Enamel i A3 Enamel techniką warstwową, naświetlając każdą warstwę zgodnie z zaleceniami producenta. Po zdjęciu pasków celuloidowych usunięto nadmiary materiału, dopasowano w zgryzie i wypolerowano przy użyciu krążków ściernych i gumek. Pacjentka zaakceptowała kształt i kolor uzupełnień (ryc. 2, 3).

Ryc. 2. Stan bezpośrednio po zabiegu. Zęby w rozwarciu.

Ryc. 3. Stan bezpośrednio po zabiegu. Zęby w zwarciu.

Kolejna wizyta odbyła się po tygodniu, pacjentka nie zgłaszała zastrzeżeń co do kształtu i koloru zębów. Wykonano rebonding oraz zalecono regularne wizyty kontrolne.

Przypadek 2

Pacjentka, lat 17, zgłosiła się na wizytę przed planowanym zakończeniem leczenia ortodontycznego. Wykonano badanie podmiotowe, przedmiotowe i radiologiczne. W wywiadzie ortodontycznym – mikrodoncja w odcinku przednim szczęki oraz brak zawiązka zęba 33 (ryc. 4). Obecny kształt zębów nie był akceptowany przez pacjentkę.

Ryc. 4. Stan początkowy. Mikrodoncja w odcinku przednim szczęki.