Przygotowanie przedprotetyczne pacjenta

Leczenie protetyczne pacjentów z brakami C2 wg Eichnera często stwarza trudności, co jest związane z niekorzystnymi zmianami anatomicznymi podłoża protetycznego. U pacjentów prezentujących w jamie ustnej symptomy zespołu kombinowanego należy rozważyć leczenie przygotowawcze. Postępowanie przedprotetyczne może obejmować leczenie: zmian na błonie śluzowej, przeciwgrzybicze, zachowawcze i chirurgiczne.

Przerost brodawkowaty można zniwelować poprzez wykonanie nowych protez z gładką stroną dośluzówkową lub podścielaniem protez materiałami do biologicznej odnowy tkanek. Jeśli przerostowi towarzyszy infekcja grzybicza, należy wdrożyć celowaną terapię przeciwgrzybiczą wraz z wymianą uzupełnień protetycznych.

Coraz częściej z powodzeniem wdrażane jest przygotowanie przedprotetyczne chirurgiczne. Obejmuje ono korektę ruchomej błony śluzowej w odcinku przednim szczęki, redukcję fałdów włóknistych oraz korektę przerośniętych guzów szczęki w zakresie tkanek miękkich i korektę w obrębie struktur kostnych⁶.

Coraz powszechniejsze stają się zabiegi implantoprotetyczne, które stanowią profilaktykę przed dalszą destrukcją i urazowym zanikiem kości. Za pomocą wszczepów można uzyskać bardzo dobrą mechaniczną retencję i stabilizację uzupełnienia ruchomego. Stanowią one zatem najlepszą metodę odtwórczą w aspekcie czynnościowym i estetycznym u osób z zespołem Kelly’ego. Odbudowy na implantach w miejscach najbardziej narażonych na działanie sił żucia, czyli w rejonie przednim szczęki oraz bocznych odcinkach żuchwy, zapewniają dobrą stabilizację warunków zwarciowych⁷.

Wsparcie protezy ruchomej na implantach skutecznie zapobiega urazowym zanikom kości szczęki. Nawet niewiele wszczepów lepiej przenosi siły zgryzowe i znacznie odciąża tkanki miękkie podłoża protetycznego.

Możliwości odbudowy protetycznej

Mając na uwadze patogenezę zespołu Kellly’ego wg Koczorowskiego, dostępne są cztery warianty leczenia protetycznego:

• proteza częściowa ruchoma w żuchwie i proteza całkowita w szczęce − obciążenia okluzyjne powinny być rozmieszczone możliwie równomiernie zarówno w okolicy miękkich, jak i twardych tkanek podłoża protetycznego, aby minimalizować destrukcyjne oddziaływanie protez na podłoże
• leczenie ekstrakcyjne z wykonaniem protez całkowitych – przy braku możliwości przebudowy resztkowego uzębienia i dużej kompensacji zębowo-wyrostkowej
• leczenie implantoprotetyczne dla przywrócenia stabilnej bocznej okluzji wspartej na wszczepach
• przeszczepy kostne w celu odbudowy kości wyrostka zębodołowego szczęki jako przygotowanie do różnych form protezowania¹.

Przy wyborze metody leczenia pacjentów z zespołem Kelly’ego należy wziąć pod uwagę stopień nasilenia poszczególnych objawów tej choroby. Trzeba także kierować się ogólnym stanem zdrowia danej osoby, jej wiekiem, możliwościami adaptacyjnymi i finansowymi.

Podstawową i najbardziej dostępną metodę odbudowy braków zębowych w CS stanowią protezy ruchome osiadające. Jest to jedyna osiągalna metoda leczenia w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Jednak postępowaniem z wyboru powinno być leczenie przenoszące obciążenia sił żucia w sposób fizjologiczny, bez nadmiernej traumatyzacji błony śluzowej podłoża protetycznego. Pacjenci z zespołem Kelly’ego mogą mieć uzupełnione braki zębowe z wykorzystaniem protez stałych i ruchomych wspartych na implantach lub protez ruchomych podpartych z wykorzystaniem podparcia na resztkowym uzupełnieniu własnym, z przenoszeniem siły żucia na podłoże protetyczne poprzez ozębną zębów filarowych. Wykorzystanie podparcia ozębnowego lub podparcia na wszczepach śródkostnych we współczesnej protetyce stwarza korzystne warunki rozmieszczenia działających sił zgryzowych i znacznie poprawia retencję oraz stabilizację^8,9.

Regularne wizyty kontrolne, zwłaszcza w przypadku pacjentów z objawami zespołu Kelly’ego, są niezbędne dla uzyskania skuteczności terapii w ciągu długiego czasu użytkowania uzupełnień protetycznych. Pacjent musi być uświadomiony o trudnej sytuacji klinicznej i wynikającej z tego konieczności regularnych wizyt kontrolnych. Ze względu na zmiany zachodzące w obrębie podłoża protetycznego należy kontrolować okresowo stabilność w okluzji − zarówno statycznej, jak i dynamicznej − oraz stopień dopasowania protez na podłożu. Niezbędne jest wykonywanie ewentualnych koniecznych korekt okluzji bądź podścieleń protez.

Podsumowanie

Osoby z uzębieniem resztkowym w obrębie przedniego odcinka żuchwy i bezzębną szczęką stanowią coraz większą grupę. Większość pacjentów z tym rodzajem braków zębowych (C2 wg klasyfikacji Eichnera) użytkuje konwencjonalną protezę całkowitą górną. Natomiast w dużym odsetku przypadków pacjenci w ogóle nie użytkują protezy uzupełniającej braki zębowe w łuku dolnym lub stosują protezę niefunkcjonalną. Zastany stan kliniczny doprowadza do powstania opisanych powyżej zmian anatomicznych. Rehabilitacja protetyczna pacjentów z zespołem Kelly’ego powinna obejmować przygotowanie przedprotetyczne – korektę chirurgiczną niekorzystnych zmian anatomicznych. Docelowa odbudowa protetyczna może obejmować protezy osiadające konwencjonalne, prace kombinowane, protezy nakładkowe (OVD – overdenture) wsparte na zębach własnych lub implantach. Trzeba mieć na uwadze szeroko pojętą profilaktykę zapobiegania resorpcji kości szczęki i żuchwy. W leczeniu należy dążyć do przywrócenia prawidłowego kształtu płaszczyzny okluzyjnej, odpowiedniej relacji zwarciowej, równomiernego rozkładu sił, z optymalnymi warunkami w zwarciu statycznym oraz dynamicznym, z odciążeniem atroficznego odcinka wyrostka zębodołowego szczęki. Ze względu na trudność osiągnięcia powyższych celów za pomocą konwencjonalnych uzupełnień protetycznych coraz powszechniej rekomenduje się zabiegi implantoprotetyczne z zastosowaniem chirurgii rekonstrukcyjnej jako najbardziej efektywne i zabezpieczające narząd żucia oraz tkanki podłoża protetycznego przed dalszą destrukcją, a także zapewniające wysoki komfort użytkowania^7,8,10.