Chorzy mogą zgłaszać objawy związane z nieefektywnością snu, przewlekłym zmęczeniem, bólami głowy. Utrudnione oddychanie prowadzi do tych samych konsekwencji jak w OSA28,29.

W diagnostyce wykorzystuje się identyczne narzędzia jak w obturacyjnym bezdechu sennym. Leczenie bazuje głównie na stosowaniu urządzeń wspomagających wentylację28,29.

Chrapanie

Chrapanie powstaje w wyniku utrudnionego przepływu powietrza przez górne drogi oddechowe, gdzie dochodzi do drżenia tkanek miękkich, głównie podniebienia miękkiego bądź ścian gardła21. Ponieważ podczas chrapania pacjent ma otwarte usta, konsekwencje z tym związane mogą być obserwowane przez lekarza dentystę. Najczęściej chorzy zgłaszają suchość w obrębie jamy ustnej, podrażnienie błony śluzowej gardła i jamy ustnej, dolegliwości bólowe, zwiększoną częstość występowania próchnicy i choroby przyzębia. Implikacje oddychania przez usta zostały szerzej omówione w śródtytule Obturacyjny bezdech senny.

Rola lekarza dentysty w leczeniu chrapania może polegać na stosowaniu preparatów nawilżających błonę śluzową, leczeniu próchnicy, choroby dziąseł i przyzębia, a także problemów ortodontycznych związanych z nieprawidłowym wzrostem części twarzowej czaszki.

Podsumowanie

Diagnostyka i leczenie pacjentów z zaburzeniami oddychania w czasie snu są złożone. Mogą oni manifestować wiele niespecyficznych objawów. Lekarzem, którzy w pierwszej kolejności ma szansę zaobserwować zmiany w układzie stomatognatycznym pacjenta, jest lekarz dentysta. Profesjonalna pomoc w rozpoznaniu i terapii zaburzeń oddychania w czasie snu jest kluczowa dla poprawy jakości i dobrostanu chorych. Stomatolog dysponuje różnymi narzędziami, dzięki którym może wspierać profilaktykę, diagnostykę i leczenie w tej grupie pacjentów.

ABSTRACT

Sleep breathing disorders and the role of the dentist

Sleep is a state in which the body's processes of regeneration and repair take place. The quality of sleep determines a person's physical and mental functioning. Normally, sleep consists of two alternating phases: non-rapid eye movement (NREM) and rapid eye movement (REM). According to the International Classification of Sleep Disorders, sleep disorders are divided into seven main categories, namely, insomnia disorders, sleep-related breathing disorders, central hypersomnia disorders, circadian rhythm sleep-wake disorders, sleep-related movement disorders, parasomnias and other sleep disorders. The group of sleep-related breathing disorders comprises obstructive sleep apnea, central sleep apnea, sleep-related hypoventilation and sleep-related hypoxemia. The aim of this paper is to discuss the role of the dentist in the diagnosis and treatment of breathing disorders during sleep. As obstructive sleep apnea is the most common disorder, it will be discussed in more detail.

Piśmiennictwo

1. Carley DW, Farabi SS. Physiology of Sleep. Diabetes Spectr 2016;29(1):5-9

2. Brinkman JE, Reddy V, Sharma S. Physiology of Sleep. [Updated 2023 Apr 3]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482512/

3. Sateia MJ. International classification of sleep disorders – third edition: highlights and modifications. Chest 2014;146(5):1387-94

4. Foldvary-Schaefer NR, Waters TE. Sleep-Disordered Breathing. Continuum (Minneap Minn) 2017;23(4, Sleep Neurology):1093-116

5. Yumino D, Bradley TD. Central sleep apnea and Cheyne-Stokes respiration. Proc Am Thorac Soc 2008;5(2):226-36

6. Young T, Palta M, Dempsey J, et al. The occurrence of sleep-disordered breathing among middle-aged adults. N Engl J Med 1993;328(17):1230-5

7. Simpson L, Hillman DR, Cooper MN, et al. High prevalence of undiagnosed obstructive sleep apnoea in the general population and methods for screening for representative controls. Sleep Breath 2013;17(3):967-73

8. Gileles-Hillel A, Bhattacharjee R, Gorelik M, et al. Advances in Sleep-Disordered Breathing in Children. Clin Chest Med 2024;45(3):651-62

9. Braley TJ, Segal BM, Chervin RD. Obstructive sleep apnea and fatigue in patients with multiple sclerosis. J Clin Sleep Med 2014;10(2):155-62

10. Hermann DM, Bassetti CL. Sleep-related breathing and sleep-wake disturbance in ischaemic stroke. Neurology 2009;73:1313-22

11. Gawrys B, Silva TW, Herness J. Obstructive Sleep Apnea in Adults: Common Questions and Answers. Am Fam Physician 2024;110(1):27-36

12. Dharmakulaseelan L, Boulos MI. Sleep Apnea and Stroke: A Narrative Review. Chest 2024;166(4):857-66

13. Meurling IJ, Shea DO, Garvey JF. Obesity and sleep: a growing concern. Curr Opin Pulm Med 2019;25(6):602-8

14. Grimm W, Becker HF. Obesity, sleep apnea syndrome, and rhythmogenic risk. Herz 2006;31(3):213-8

15. Grewal G, Joshi GP. Obesity and Obstructive Sleep Apnea in the Ambulatory Patient. Anesthesiol Clin 2019;37(2):215-24

16. Nagappa M, Liao P, Wong J, et al. Validation of the STOP-Bang Questionnaire as a Screening Tool for Obstructive Sleep Apnea among Different Populations: A Systematic Review and Meta-Analysis. PLoS One 2015;10(12):e0143697

17. Paglia L. Respiratory sleep disorders in children and role of the paediatric dentist. Eur J Paediatr Dent 2019;20(1):5

18. Padmanabhan V, Kavitha PR, Hegde AM. Sleep disordered breathing in children – a review and the role of a pediatric dentist. J Clin Pediatr Dent 2010;35(1):15-21

19. Machado CAO, de Resende CMBM, Stuginski-Barbosa J, et al. Association between obstructive sleep apnea and temporomandibular disorders: A meta-analysis. J Oral Rehabil 2024;51(10):2220-33

20. Alessandri-Bonetti A, Scarano E, Fiorita A, et al. Prevalence of signs and symptoms of temporomandibular disorder in patients with sleep apnea. Sleep Breath 2021;25:2001-6

21. Al-Jewair T, Shibeika D, Ohrbach R. Temporomandibular Disorders and Their Association with Sleep Disorders in Adults: A Systematic Review. J Oral Facial Pain Headache 2021;35(1):41-53

22. Schiffman E, Ohrbach R, Truelove E, et al. International RDC/TMD Consortium Network, International association for Dental Research, Orofacial Pain Special Interest Group, International Association for the Study of Pain. Diagnostic Criteria for Temporomandibular Disorders (DC/TMD) for clinical and research applications: recommendations of the International RDC/TMD Consortium Network and Orofacial Pain Special Interest Group. J Oral Facial Pain Headache 2014;28:6-27

23. Masoud AI, Jackson GW, Carley DW. Sleep and airway assessment: A review for dentists. Cranio 2017;35(4):206-22

24. Rengasamy Venugopalan S, Allareddy V, Yadav S. Interdisciplinary Role of Orthodontist in Screening and Managing Obstructive Sleep Apnea in Children and Adults. Dent Clin North Am 2024;68(3):475-83

25. Hornák R, Duchoň F. A Survey Study of the 3D Facial Landmark Detection Techniques Used as a Screening Tool for Diagnosis of the Obstructive Sleep Apnea Syndrome. Adv Respir Med 2024;92(4):318-28

26. Gurgel M, Cevidanes L, Pereira R, et al. Three-dimensional craniofacial characteristics associated with obstructive sleep apnea severity and treatment outcomes. Clin Oral Investig 2022;26(1):875-87

27. Javaheri S, Badr MS. Central sleep apnea: pathophysiologic classification. Sleep 2023;46(3):zsac113

28. Casey KR, Cantillo KO, Brown LK. Sleep-related hypoventilation/hypoxemic syndromes. Chest 2007;131(6):1936-48

29. Lowery MM, Hill NS, Wang L, et al; Pulmonary Vascular Disease Phenomics (PVDOMICS) Study Group. Sleep-Related Hypoxia, Right Ventricular Dysfunction, and Survival in Patients With Group 1 Pulmonary Arterial Hypertension. J Am Coll Cardiol 2023;82(21):1989-2005

Do góry