Wstęp

Według szacunkowych danych skumulowana częstość zakażeń układu moczowego u dzieci i młodzieży do 18 r.ż. wynosi 5-7,8%. Orientacyjne dane z USA wskazują, że zakażenia układu moczowego u dzieci i młodzieży są przyczyną 0,7% wizyt u lekarza rodzinnego w ciągu roku. Choroba jest powodem 5-14% przyjęć do szpitalnych oddziałów ratunkowych. W wieku rozwojowym obserwuje się dwa szczyty zachorowań: w okresie niemowlęcym i w okresie dojrzewania.

Częstość zachorowań w zależności od płci

W okresie noworodkowym i wczesnym niemowlęcym częściej chorują chłopcy. Od 6 m.ż. na zakażenia układu moczowego częściej zapadają dziewczynki. W okresie pierwszych 7 lat życia u 8,4% dziewczynek i 1,7% chłopców występuje co najmniej jeden epizod zakażenia. Takie proporcje częstości zachorowań w zależności od płci utrzymują się aż do 7-8 dekady życia, gdy wzrasta częstość zachorowań na ZUM u mężczyzn.

Wiek, w którym zwykle występuje pierwszy epizod ZUM, również zależy od płci. U chłopców aż 59% pierwszych epizodów ZUM ma miejsce w 1 r.ż., a u dziewczynek jedynie 19%. Taki wzór zapadalności spowodowany jest różnym narażeniem na podstawowe czynniki ryzyka. Głównym czynnikiem ryzyka ZUM jest zastój moczu. U chłopców we wczesnym okresie niemowlęcym większa niż u dziewczynek częstość ZUM spowodowana jest ujawnianiem się nierozpoznanych w badaniach prenatalnych wad układu moczowego powodujących zastój moczu. Z kolei po 70 r.ż. u mężczyzn zwiększona częstość zakażeń spowodowana jest istotnym przerostem gruczołu krokowego, również powodującym zastój moczu.

Ogólnie zakażenia układu moczowego występują częściej u dziewczynek niż u chłopców. Jest to związane z uwarunkowaniami anatomicznymi. W okresie niemowlęcym i do czasu uzyskania kontroli mikcji głównym czynnikiem ryzyka ZUM u dziewczynek jest krótka cewka moczowa oraz narażenie na zanieczyszczenie bakteriami kałowymi. W okresie dojrzewania i później do czynników ryzyka zalicza się aktywność seksualną i związane z nią bezpośrednie, mechaniczne mikrourazy okolicy moczowo-płciowej. Dodatkowymi czynnikami ułatwiającymi rozwój choroby są wady układu moczowego, zarówno anatomiczne, jak i czynnościowe, powodujące zaleganie moczu po mikcji.