Szanowni Państwo, drogie Koleżanki i Koledzy!

Powikłania pooperacyjne są tematem wakacyjnego wydania „Chirurgii po Dyplomie”. To jeden z ważniejszych problemów naszego środowiska, także z tego powodu, że część chirurgów nie dopuszcza myśli o możliwości wystąpienia powikłań pooperacyjnych. Pomimo postępu, wynikającego zarówno z wprowadzania nowych technologii do arsenału środków stosowanych w diagnostyce i leczeniu, jak i rozwoju nauk podstawowych, powikłania są nieodłączną częścią chirurgii. Dlatego zasadą nowoczesnej chirurgii powinno być przewidywanie możliwości wystąpienia powikłań oraz podejmowanie skutecznych działań, które mogą im zapobiegać. Jeśli mimo to dojdzie do ich wystąpienia, powinna istnieć precyzyjnie określona metoda jego leczenia, specyficzna dla danego rodzaju powikłania. Przyjęcie tych założeń pozwoli na uniknięcie części powikłań pooperacyjnych i skuteczne ich leczenie. Być może takie zasady wydają się dzisiaj oczywiste, niemniej ich właściwe przyjęcie i wdrożenie do praktyki klinicznej zajęło około 5 tysięcy lat, pierwsze bowiem krytyczne doniesienia o niepowodzeniach leczenia, zapisane na papirusach, pochodzą z około 3000 r. p.n.e.

Jestem gorącym zwolennikiem tworzenia centrów leczenia chirurgicznego schorzeń stosunkowo rzadko występujących i wymagających dużego doświadczenia klinicznego. Istnieje na to wiele niepodważalnych dowodów. Begg, Finlayson i Makar^1-3 niezależnie od siebie przedstawili wyniki leczenia chorych z różnych ośrodków, u których wycięto przełyk z powodu raka. Tam, gdzie operacje wykonywano incydentalnie (do 4 operacji rocznie), śmiertelność szpitalna sięgała 15%. Odsetek ten zmniejszał się do 6,5%, jeśli ośrodek wykonywał powyżej 12 operacji rocznie. Tego typu tendencje są dla wszystkich z nas zrozumiałe i oczywiste. Niestety przy tym należy zauważyć, że tworzenie centrów leczenia chorych na raka przełyku, raka trzustki itd. rozmija się z „logiką ekonomiczną”, sprawiając, że przy aktualnie obowiązujących wycenach tego typu ośrodki stają się centrami generacji długów szpitala.

Klinika Chirurgii Przewodu Pokarmowego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach to ośrodek o niewątpliwym dorobku i doświadczeniu między innymi w chirurgii trzustki. Poprosiłem Pana Profesora Pawła Lampe, aby podzielił się z Państwem doświadczeniami swoimi i swojego zespołu dotyczącymi najczęstszych problemów w chirurgii trzustki. Przedstawiony artykuł prezentuje metody diagnostyki i leczenia chorych na schorzenia trzustki, ze szczególnym naciskiem na nowotwory trzustki i powikłania po zabiegach resekcyjnych.

Ryzyko operacyjne u chorych z otyłością olbrzymią jest znacznie większe niż u pacjentów o prawidłowej masie ciała. Wynika to z wielu przyczyn, między innymi z współwystępowania chorób wielu narządów i układów. O tym, jak właściwie kwalifikować chorych do zabiegów i jak uniknąć powikłań bądź ograniczyć ich odsetek w grupie chorych z otyłością olbrzymią, pisze dr n. med. Agata Kącka i dr n. med. Mariusz Piotrowski.

Niewydolność jelit może mieć różne przyczyny, ale sprowadza się do sytuacji, w której chorzy nie są w stanie przyswoić wystarczającej ilości składników odżywczych z przewodu pokarmowego. Jedyną drogą żywienia pozostaje żywienie pozajelitowe. Zainteresowanych tym problemem odsyłam do artykułu dr. hab. n. med. Stanisława Kłęka „Domowe żywienie pozajelitowe – czy musi być dramatem dla chorego?”.

Rak jelita grubego to jeden z częstszych nowotworów, z którymi ma do czynienia chirurg. Wielodyscyplinarne metody terapii raka jelita grubego, powikłania pooperacyjne i sposoby ich leczenia przedstawił zespół pod kierunkiem Pana Profesora Piotra Krokowicza w artykule „Najczęstsze problemy w chirurgii raka jelita grubego”.

Wewnątrznaczyniowe leczenie tętniaka aorty brzusznej jest w dzisiejszej praktyce klinicznej powszechnie uznaną metodą leczenia. Mimo że jest ona mało inwazyjna w stosunku do operacji klasycznej, powikłania po jej stosowaniu wymagają szczególniej wiedzy i doświadczenia. Polecam Państwu artykuł dr. hab. med. Piotra Szopińskiego i dr n. med. Elizy Pleban „Powikłania po implantacji stent-graftu do tętniaka aorty brzusznej”.

Szanowni Państwo, wakacje mają swoje prawa. Jeśli jednak znajdą Państwo chwilę między wyjazdem w góry, zwiedzaniem Luwru a żeglowaniem po najpiękniejszych jeziorach świata, polecam wakacyjny numer „Chirurgii po Dyplomie”. Wyrażamy nadzieję, że prezentowane artykuły Państwa zainteresują. Jeśli przyczynią się one do uporządkowania, a czasami do poszerzenia Państwa wiedzy chirurgicznej, trud autorów i redaktorów niniejszego wydania będzie nagrodzony.

Interesującej lektury