Immunologiczne ścieżki rozwoju zmian skórnych u chorych na AZS

Small 7623

Tabela 2. Wzajemne zależności pomiędzy zaburzeniami immunologicznymi oraz strukturalnymi w obrębie bariery naskórkowej u chorych na AZS

W przypadku chorych na AZS o wysokich stężeniach surowiczej IgE w obrębie skóry niezmienionej chorobowo obserwuje się selektywną ekspansję limfocytów Th2 o lokalizacji okołonaczyniowej (tabela 2).[64] Ostre, naciekowe zmiany skórne charakteryzuje aktywacja komórek Th2, Th22 oraz Th17, czego wyrazem jest synteza i uwalnianie cytokin prozapalnych, typowych dla tych linii komórkowych. Równocześnie dochodzi do rozwoju odpowiedzi naskórkowej (S100), wyrażonej wybitnie wzmocnioną ekspresją genów S100A (S100A7-9), które są częścią prozapalnego kompleksu różnicowania naskórka, co jak wiadomo, podlega regulacji cytokinowej (IL-22 oraz IL-17).[74] Natomiast w przypadku chorych o przewlekłym przebiegu AZS aktywacja typu Th2 i Th22 przebiega równocześnie z istotnym elementem Th1-zależnym, przy czym nie obserwuje się „kompletnego przełączenia” w kierunku Th1.[17] Pomimo że profil cytokinowy typu Th2 rejestrowany jest nadal w fazie przewlekłego stanu zapalnego w AZS, typowy jest wzrost stężenia IFN-γ odpowiedzialnego m.in. za apoptozę keratynocytów.[70]

Na przestrzeni ostatniej dekady stwierdzono, że cytokiny Th2- i Th22-zależne w istotnym zakresie modulują barierę naskórkową w AZS, w tym ograniczają różnicowanie keratynocytów, hiperplazję, apoptozę keratynocytów oraz syntezę białek przeciwdrobnoustrojowych.[39-41,50,71-74]

Do działań niepożądanych cytokin należą:

  • hamowanie genów dla białek końcowego różnicowania keratynocytów (np. FLG, lorykryna, inwolukryna) poprzez cytokiny profilu Th2 (IL-4, IL-13 oraz IL-31) oraz cytokiny profilu Th22/IL-22,
  • hamowanie syntezy białek przeciwdrobnoustrojowych przez cytokiny profilu Th2 (IL-4, IL-13),
  • wzmocnienie S100As przez IL-17 i IL-22,
  • wzmocnienie hiperplazji naskórka przez cytokiny profilu Th22/IL-22.[69]


Aktywność procesu chorobowego u pacjentów z AZS (ocena w skali SCORAD) pozostaje w dodatniej korelacji z ekspresją mediatorów o charakterze Th2 oraz Th22 w obrębie zapalnych zmian skórnych oraz w zależności ujemnej z markerami różnicowania końcowego keratynocytów.[62,71-74] Pomimo że aktywacja immunologiczna w obrębie zapalnych zmian skórnych jest istotnie wyższa w porównaniu ze skórą niezmienioną w AZS, ekspresja szerokiego zakresu genów różnicowania naskórkowego (czyli lorykryna, periplakina oraz inwolukryna wraz z filagryną) charakteryzuje zarówno skórę objętą procesem chorobowym, jak i pozornie zdrową. Ponieważ cytokiny profilu Th2 (IL-4/IL-13), jak też Th22 (IL-22) mają zdolność hamowania ekspresji produktów końcowego różnicowania keratynocytów, podwyższone stężenie krążących cytokin o wspomnianym profilu może warunkować ograniczenie ekspresji białek bariery naskórkowej, jak też podwyższać stężenie S10As, które obserwowane jest w momencie rozwoju ostrych, zapalnych zmian skórnych.[17]

Zatem nadal pozostaje wiele elementów niejasnych i co prawda możliwych do logicznej interpretacji, ale dylematem pozostaje pytanie, czy interpretacja ta jest faktycznie prawidłowa.

Do góry