• połączenie leczenia miejscowego z terapią ogólnoustrojową i biologiczną6,11
  • regularna emolientoterapia i edukacja pacjenta12,14
  • leczenie zaburzeń współistniejących (bezsenność, depresja, lęk)5,6
  • zastosowanie technik behawioralnych i wsparcia psychologicznego5.

Cel terapeutyczny stanowi nie tylko poprawa stanu skóry, ale przede wszystkim przerwanie cyklu świąd–drapanie, redukcja świądu, poprawa snu oraz jakości życia chorego3-5.

Podsumowanie i rekomendacje

PN jest przewlekłą, nawrotową dermatozą neurozapalną, należącą do spektrum CPG. Choroba ta wiąże się z wyjątkowo nasilonym świądem, silnym obciążeniem psychicznym oraz ze znacznym pogorszeniem jakości życia. Pomimo charakterystycznego obrazu klinicznego rozpoznanie bywa opóźnione, a leczenie wymaga zindywidualizowanego podejścia, opartego na dokładnej ocenie przyczyn świądu i fenotypu klinicznego.

Rekomendacje dla codziennej praktyki:

  • PN powinna być rozpoznawana jako odrębna jednostka chorobowa – na podstawie przewlekłego świądu, wykwitów guzkowych oraz utrwalonego cyklu świąd–drapanie.
  • U każdego pacjenta należy aktywnie poszukiwać potencjalnej przyczyny świądu (AZS, neuropatia, niewydolność nerek, choroby wątroby, chłoniaki).
  • Ocena nasilenia choroby powinna uwzględniać takie narzędzia, jak: NRS (świąd), PAS (zmiany skórne), IGA (aktywność choroby).
  • Leczenie PN wymaga podejścia stopniowego:
    • postaci łagodne: leczenie miejscowe, fototerapia, pielęgnacja
    • postaci umiarkowane/ciężkie: leczenie systemowe, w tym dupilumab jako terapia pierwszego wyboru (niestety w Polsce brak programu lekowego dla tego wskazania, jednak jest możliwość leczenia przy współistniejącym AZS).
  • Emolienty powinny być standardowym elementem pielęgnacji w każdej postaci choroby – ich regularne stosowanie zmniejsza świąd, poprawia barierę naskórkową i ogranicza potrzebę leczenia przeciwzapalnego.
  • Terapie skojarzone – łączące leczenie farmakologiczne, pielęgnacyjne i behawioralne – są najskuteczniejsze w długofalowej kontroli objawów.

Potrzeby pacjentów i luki terapeutyczne:

  • Pacjenci z PN wymagają kompleksowej, empatycznej opieki – leczenia objawowego, wsparcia psychologicznego oraz edukacji.
  • Brakuje łatwego dostępu do terapii celowanych (dupilumab, nemolizumab) w ramach refundacji.
  • Konieczne jest zwiększenie świadomości klinicznej PN wśród lekarzy POZ i dermatologów pracujących w poradniach rejonowych oraz wdrożenie zaktualizowanych algorytmów diagnostyczno-terapeutycznych.

ABSTRACT

Classification and treatment of chronic nodular prurigo

Chronic nodular prurigo (CNPG), also known as prurigo nodularis, is the most frequent clinical subtype within the spectrum of chronic prurigo (CPG): a distinct, neuroinflammatory dermatosis characterized by intense chronic pruritus and pruriginous skin lesions induced by persistent scratching. CNPG is associated with a significant physical and psychological burden, including severe sleep disturbances, depressive symptoms, and a substantially reduced quality of life.

The pathogenesis of CNPG involves complex interactions between the immune and nervous systems, including type 2 inflammation (interleukins IL-4, IL-13, IL-31), neuronal hypersensitivity, and epidermal remodeling. The diagnostic criteria are based primarily on clinical features: chronic itching lasting more than 6 weeks, repeated scratching behavior, and characteristic skin lesions such as nodules, plaques, or umbilicated papules.

Based on the recent consensus, a total of five clinical phenotypes of CPG have been defined, with nodular prurigo being the most severe type. Assessment tools, such as the Prurigo Activity and Severity Score (PAS) and the Investigator’s Global Assessment (IGA-CPG), are used to determine disease severity and monitor treatment response.

Therapeutic strategies follow a stepwise approach, ranging from topical corticosteroids and phototherapy to systemic agents, including gabapentinoids and immunosuppressants. Dupilumab is currently the only approved systemic biological treatment for moderate-to-severe CNPG. Other targeted therapies under investigation include nemolizumab, vixarelimab, and Janus kinase inhibitors.

This paper reviews the current concepts in the classification, pathophysiology, and evidence-based management of chronic nodular prurigo, with an emphasis on their clinical relevance and practical implications for dermatological care.

Piśmiennictwo

1. Pereira MP, Steinke S, Zeidler C, et al. European Prurigo Project: expert consensus on the definition, classification and terminology of chronic prurigo. J Eur Acad Dermatol Venereol 2018;32(7):1059-65

2. Ständer S, Augustin M, Berger T, et al. Prevalence of prurigo nodularis in the United States: a retrospective database analysis. JAAD Int 2020;2:28-30

3. Zeidler C, Pereira MP, Dugas M, et al. The burden in chronic prurigo: patients with chronic prurigo suffer more than patients with chronic pruritus on non-lesional skin. J Eur Acad Dermatol Venereol 2021;35(3):738-43

4. Augustin M, Garbe C, Hagenström K, et al. Prevalence, incidence and presence of comorbidities in patients with prurigo and pruritus in Germany: a population-based claims data analysis. J Eur Acad Dermatol Venereol 2021;35(11):2270-6

5. Zeidler C, Pereira MP, Storck M, et al. Severity stages of chronic nodular prurigo: analysis of associated itch intensity and quality of life impairment. Itch 2022;7(1):e61

6. Thünemann J, Müller S, Steinbrink K, et al. Chronic prurigo. J Dtsch Dermatol Ges 2024;22(6):813-23

7. Stahl LS, Ständer S, Zeidler C. New definitions and subtypes of chronic prurigo. Clin Dermatol 2025:S0738-081X(25)00092-6

8. Weisshaar E, Szepietowski JC, Darsow U, et al. European guideline on chronic pruritus. Acta Derm Venereol 2012;92(5):563-81

9. Zeidler C, Ständer S, Rhoten S, et al. Validation of a scoring algorithm for the clinician-reported outcome tool ‘Prurigo Activity and Severity (PAS)’. J Eur Acad Dermatol Venereol 2024;38:1954-64

10. Polking J, Zeidler C, Schedel F, et al. Prurigo Activity Score (PAS): validity and reliability of a new instrument to monitor chronic prurigo. J Eur Acad Dermatol Venereol 2018;32(11):1754-60

11. Pereira MP, Hoffmann V, Weisshaar E, et al. Chronic nodular prurigo: clinical profile and burden. A European cross-sectional study. J Eur Acad Dermatol Venereol 2020;34(10):2373-83

12. Ständer S, Weisshaar E, Szepietowski JC, et al. EADV Task Force Pruritus White Paper on chronic pruritus and chronic prurigo. J Eur Acad Dermatol Venereol 2024;38(3):445-69

13. Phan NQ, Blome C, Fritz F, et al. Assessment of pruritus intensity: prospective study on validity and reliability of the visual analogue scale, numerical rating scale and verbal rating scale in 471 patients with chronic pruritus. Acta Derm Venereol 2012;92(5):502-7

14. Williams KA, Huang AH, Belzberg M, et al. Prurigo nodularis: pathogenesis and management. J Am Acad Dermatol 2020;83(6):1567-75

15. Qureshi AA, Abate LE, Yosipovitch G, et al. A systematic review of evidence-based treatments for prurigo nodularis. J Am Acad Dermatol 2019;80(3):756-64

16. Siepmann D, Lotts T, Blome C, et al. Evaluation of the antipruritic effects of topical pimecrolimus in non-atopic prurigo nodularis: results of a randomized, hydrocortisone-controlled, double-blind phase II trial. Dermatology 2013;227(4):353-60

17. Licata G, Arisi M, Giorgio CM, et al. Emerging therapies in the treatment of prurigo nodularis: biological therapy and systematic review of literature. Dermatol Ther 2025;15(7):1705-18

18. Müller S, Zeidler C, Ständer S. Chronic prurigo including prurigo nodularis: new insights and treatments. Am J Clin Dermatol 2024;25(1):15-33

19. Stefaniak A, Szepietowski J. Targeted biologic therapies in chronic prurigo: the evolving landscape of chronic prurigo treatment. Curr Pharm Des 2024;30(23):1787-90

Do góry