Stosowanie β-adrenolityków u ciężarnych powinno być ograniczone z uwagi na opisywane przypadki hipoglikemii, bradykardii i zaburzeń oddechowych u noworodków oraz atrofię łożyska i przedwczesną czynność skurczową macicy u matki. Przewlekłe podawanie ciężarnym preparatów jodu nieorganicznego (płynu Lugola) lub organicznego (jodowe środki cieniujące) jest przeciwwskazane z powodu ryzyka wywołania u płodu ciężkiej niedoczynności tarczycy i wola z obturacją dróg oddechowych.

W okresie laktacji stosowanie tyreostatyków jest dozwolone w ograniczonych dawkach: MMI – do 20 mg/24 h, PTU – do 300 mg/24 h. Podaż leku powinna następować po karmieniu, z 3-4-godzinną przerwą przed kolejnym karmieniem. Obecnie zalecana jest kontrola czynności tarczycy zarówno u matki, jak i dziecka. Ryzyko dla zdrowia matki i dziecka wynikające zarówno z samej tyreotoksykozy, jak i z leczenia skłaniają do rekomendacji, aby kobieta z nadczynnością tarczycy planowała ciążę dopiero po uzyskaniu trwałego wyleczenia.

Autoimmunologiczna choroba tarczycy przebiegająca z eutyreozą a ciąża

Definicja

Autoimmunologiczna choroba tarczycy przebiegająca z eutyrozą oznacza wstępną fazę choroby, w której stwierdza się zwiększone stężenie TPOAb i/lub TgAb, czemu może towarzyszyć wole i zmniejszona echogeniczność tarczycy w badaniu ultrasonograficznym. Na tym etapie nie można określić, w jakim kierunku będzie ewoluował proces chorobowy, ale najczęściej rozwija się przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, rzadziej choroba Gravesa-Basedowa.

Epidemiologia

Autoimmunologiczna choroba tarczycy (AChT) przebiegająca bez zaburzeń czynności gruczołu tarczowego występuje u 5-12% kobiet w wieku rozrodczym.

Konsekwencje autoimmunologicznej choroby tarczycy dla ciężarnej

Autoimmunologiczna choroba tarczycy może być wyznacznikiem mniejszej płodności kobiet, ponieważ stwierdzono, że towarzyszy częściej endometriozie (2-5-krotnie), zespołowi policystycznych jajników (3-krotnie) i przedwczesnemu wygasaniu czynności jajników. Przyczyna częstszego współwystępowania tych patologii pozostaje niejasna, ale zwraca się uwagę na zaburzenia immunologiczne towarzyszące endometriozie, tj. występowanie przeciwciał przeciwko antygenom endometrium oraz zmniejszenie liczby otrzewnowych limfocytów-zabójców. AChT i przedwczesna menopauza mogą być z kolei elementami autoimmunologicznych zespołów wielogruczołowych.²³

Kobiety z AChT są narażone na większe ryzyko poronień samoistnych, poronień nawracających i porodów przedwczesnych. Częstość poronień samoistnych jest 2-5-krotnie większa, a poronień nawracających i porodów przedwczesnych (przed 37 tygodniem ciąży) 2-3-krotnie większa niż w populacji ogólnej. Istnieją 3 hipotezy tłumaczące większą częstość poronień u kobiet z AChT:

• zaburzenia immunologiczne towarzyszące AChT,

• zbyt małe stężenie HT w stosunku do okresu ciąży,

• starszy wiek kobiet z AChT (średnio o 3-4 lata), będący niezależnym czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań ciąży.

Autoimmunologiczna choroba tarczycy u ciężarnej a stan dziecka

U dzieci matek z AChT stwierdzano zarówno zbyt małą, jak i zbyt dużą urodzeniową masę ciała w stosunku do wieku ciążowego, czemu towarzyszyła za mała lub nadmierna masa łożyska.²⁴ Istnieje hipoteza, że TgAb i TPOAb mogą uszkadzać łożysko. Śmiertelność okołoporodowa wśród dzieci matek z AChT jest 2-3-krotnie większa i jest związana prawdopodobnie z przedwczesnym urodzeniem. Sugeruje się, że obecność TPOAb u ciężarnych może się wiązać z nieco gorszym rozwojem umysłowym potomstwa.²⁵

Leczenie

Do chwili obecnej nie opracowano skutecznej metody postępowania zapobiegającego powikłaniom ciąży u kobiet z AChT, ale według niektórych obserwacji podawanie L-tyroksyny od 5-10 tygodnia ciąży zmniejsza ryzyko poronień samoistnych i porodów przedwczesnych do poziomu ryzyka samoistnego.²⁶ Prawdopodobnie mechanizm postępowania leczniczego polega w tym przypadku na przeciwdziałaniu niefizjologicznym spadkom stężenia HT we krwi.