• badania obrazowe, takie jak: echokardiografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny,

• test wysiłkowy,

• monitorowanie EKG: 24-godzinne, kilkudobowe, długotrwałe (telemetria, rejestratory zdarzeń
zewnętrzne i wszczepialne),

• badania inwazyjne: koronarografia, badanie elektrofizjologiczne.

U chorych z omdleniami o nieustalonej etiologii, u których wykluczono przyczynę sercową, pomocny w postawieniu rozpoznania jest test pochyleniowy, pozwalający ocenić m.in. podatność pacjenta na omdlenie odruchowe.

Podsumowanie

U osób młodych omdlenia występują często – przynajmniej jednego epizodu w życiu doświadcza do 40% tej populacji. Najczęściej są to łagodne omdlenia odruchowe. Do postawienia rozpoznania wystarczy zwykle dokładny wywiad i badanie fizykalne. W niektórych przypadkach pomocny jest test pochyleniowy. Leczenie sprowadza się do uspokojenia pacjenta i zalecenia unikania czynników wyzwalających. Jednak 5-6% omdleń u ludzi młodych jest objawem groźnych dla życia chorób układu krążenia. Omdlenia, u podłoża których leży strukturalna lub czynnościowa choroba serca, zwykle nie są poprzedzone objawami prodromalnymi i często występują podczas wysiłku. Ich diagnostyka może wymagać dodatkowych badań, a leczenie zależy od choroby podstawowej i obejmuje farmakoterapię i wszczepienie stymulatora lub kardiowertera-defibrylatora.

Piśmiennictwo

1. Guidelines for the diagnosis and management of syncope (version 2009). The Task Force for the Diagnosis and Management of Syncope of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J 2009; 30: 2631-2671.

2. Jamalyan SV, Khachatryan LA. Emerging risk stratification in syncope. Eur J Cardiovasc Med 2010; 1: 38-48.

3. Stephenson J. Anoxic seizures and syncopes. [W:] Fits and Faints. Blackwell Scientific Publications, Oxford 1990: 41-57.

4. MacCormick JM, Crawford JR, Chung S-K, et al. Symptoms and signs associated with syncope in young people with primary cardiac arrhythmias. Heart Lung Circ 2011; 20: 593-598.

5. Soteriades ES, Evans JC, Larson MG, et al. Incidence and prognosis of syncope. N Engl J Med 2002; 347: 878-885.

6. Ganzeboom KS, Colman N, Reitsma JB, et al. Prevalence and triggers of syncope in medical students. Am J Cardiol 2003; 91: 1006-1008.

7. Kapoor W, Peterson J, Wieand H, et al. Diagnostic and prognostic implications of recurrences in patients with syncope. Am J Med 1987; 83: 700-707.

8. Sarasin FP, Louis-Simonet M, Carballo D, et al. Prospective evaluation of patients with syncope: a population-based study. Am J Med 2001; 111: 177-184.

9. Wieling W, Ganzeboom KS, Saul JP. Reflex syncope in children and adolescents. Heart 2004; 90: 1094-1100.

10. Low PA, Sandroni P, Singer W, et al. Postural tachycardia syndrome- on update. Clin Autonom Res 2002; 12: 107-109.

11. Krediet CTP, Van Dijk N, Linzer M, et al. Management of vasovagal syncope: controlling or aborting faints by the combination of legcrossing and muscle tensing. Circulation 2002; 106: 1684-1689.

12. Reybrouck T, Heidbuchel H, Van Der Werf F, et al. Long-term follow-up results of tilt training therapy in patients with recurrent neurocardiogenic syncope. Pacing Clin Electrophysiol 2002; 25: 1441-1446.

13. Sud S, Massel D, Klein GJ, et al. The expectation effect and cardiac pacing for refractory vasovagal syncope. Am J Med 2007; 120: 54-62.

14. Kapoor WN, Karpf M, Wieand S, et al. A prospective evaluation and follow-up of patients with syncope. N Engl J Med 1983; 309: 197-204.

15. Oh JH, Hanusa BH, Kapoor WN, et al. Do symptoms predict cardiac arrhythmia and mortality in patients with syncope? Arch Intern Med 1999; 159: 375-380.

16. Kapoor WN, Hanasu BH. Is syncope a risk factor for poor outcome? Comparison of patients with and without syncope. Am J Med 1996; 100: 646-655.

17. Sen-Chowdhry S, McKenna WJ. Non-invasive risk stratification in hypertrophic cardiomyopathy: don’t throw out the baby with the bathwater. Eur Heart J 2008; 29: 1600-1602.

18. Kumpf M, Sieverding L, Gass M, et al. Anomalous origin of left coronary artery in young athletes with syncope. Br Med J 2006; 332: 1139-1141.

19. Dalal D, Nasir K, Bomma C, et al. Arrhythmogenic right ventricular dysplasia: a United States experiences. Circulation 2005; 112: 1879-1884.

20. ESC guidelines for the management of grown-up congenital heart disease (new version 2010). The Task force of the Management of Grown-up Conngenital Heart Disease of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J 2010; 31: 2915-2957,

21. Sylvius N, Tesson F. Lamin A/C an cardiac diseases. Curr Opin Cardiol 2006; 21: 159-165.

22. Lehnart SE, Ackerman MJ, Benson DW, et al. Inherited arrhythmias: A National Heart, Lung and Blood Institute and Office of Rare Disease Wrorkshop consensus report about the diagnosis, phenotyping, molecular mechanisms and therapeutic approaches for primary cardiomyopathies of gene mutations affecting ion channel function. Circulation 2007; 116: 2325-2345.

23. Ng B, Maginot KR. Sudden cardiac death in young athletes: trying to find the needle in the haystack. Wisconsin Medical Journal 2007; 106: 335-342.

24. Olshansky B, Poole JE, Johnson G, et al. Syncope predicts the outcome of cardiomyopathy patients: analysis of the SCD-HeFT study. J Am Coll Cardiol 2008; 51: 1277-1282.

25. Alboni P, Brignole M, Menozzi C, et al. Diagnostic value of history in patients with or without heart disease. J Am Coll Cardiol 2001; 37: 1921-1928.

Do góry