Ważnym aspektem diagnostyki i leczenia raka jelita grubego jest edukacja pacjentów. Często o zgłoszeniu się na badania decyduje zachęta ze strony lekarza.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• wymienić najczęstsze objawy raka jelita grubego we wczesnych stadiach

• przeprowadzić diagnostykę w kierunku raka jelita grubego

• określić, które osoby wymagają badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego

• wymienić najczęstsze czynniki ryzyka raka jelita grubego

Rak jelita grubego, jako jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych, stanowi istotny problem współczesnej onkologii. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce notuje się rocznie około 14 tys. nowych zachorowań i ponad 9000 zgonów spowodowanych tym nowotworem (rak jelita grubego to druga przyczyna zgonów spowodowanych chorobą nowotworową u obu płci).¹

Rak jelita grubego występuje częściej w krajach rozwiniętych, gdzie wciąż obserwuje się wzrost zachorowalności. W Europie w 2008 r. szacowany współczynnik zachorowalności wyniósł 57,1/100 tys./rok dla mężczyzn i 35,4/100 tys./rok dla kobiet. W tym samym czasie w Polsce ten współczynnik wyniósł 49,3/100 tys./rok dla mężczyzn i 25,7/100 tys./rok dla kobiet.² Tak więc jeśli chodzi o zachorowalność, to Polskę można zaliczyć do grupy krajów rozwiniętych. Jednak jeśli porównać wskaźniki przeżywalności w naszym kraju oraz w Europie czy Stanach Zjednoczonych, to sytuacja wygląda zgoła inaczej. Według danych z badania EUROCARE-4 odsetek 5-letnich przeżyć dla pacjentów z rozpoznaniem raka jelita grubego postawionym w latach 1995-1999 wyniósł w Polsce 38,7%, podczas gdy w Europie osiągnął 54,5%.³ Jeszcze większy odsetek 5-letnich przeżyć notuje się w Stanach Zjednoczonych – w 2002 r. było to wg amerykańskich rejestrów Surveillance Epidemiology and End Results (SEER) 67,3%. I choć w naszym kraju w ciągu ostatnich lat sytuacja chorych poprawiła się (przed 20 laty odsetek 5-letnich przeżyć w Polsce nie przekraczał 25%!), to nadal wyniki leczenia są niezadowalające.

W chorobach nowotworowych podstawowym czynnikiem rokowniczym jest stopień zaawansowania w momencie rozpoznania. W przypadku raka jelita grubego w I stopniu zaawansowania 5 lat przeżywa 70-90% pacjentów. Nawet jeśli choroba jest miejscowo zaawansowana, czyli w III stopniu, 5 lat przeżywa 40-60% pacjentów. Jednak w stadium IV, rozsianym, wskaźnik ten nie przekracza 10%.⁴ Tak więc to m.in. wczesna diagnostyka przekłada się na poprawę rokowania i efektów leczenia.