We wrześniu br. opublikowano wytyczne amerykańskiego Endocrine Society dotyczące diagnostyki i leczenia hipertriglicerydemii.¹ Powstały one przy współpracy American Heart Association oraz European Society of Endocrinology.

Adresatami wytycznych są lekarze endokrynolodzy oraz inni wykwalifikowani pracownicy ochrony zdrowia. W opracowaniu podano przyjętą przez towarzystwo klasyfikację ciężkości hipertriglicerydemii (tab. 1; na podstawie wytycznych Endocrine Society¹).

Główne założenia wytycznych podsumowano w formie 12 wniosków przedstawionych poniżej i szerzej omówiono w części szczegółowej.

Rozpoznanie i definicje

1. Ciężka i bardzo ciężka hipertriglicerydemia zwiększa ryzyko wystąpienia ostrego zapalenia trzustki, a łagodna lub umiarkowana może być czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Zgodnie z wytycznymi National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III (NCEP ATP III) u dorosłych zaleca się co najmniej raz na 5 lat wykonywanie w ramach badań przesiewowych w kierunku hipertriglicerydemii oznaczeń stężenia triglicerydów, które stanowią element oceny stężenia lipidów.

2. Rozpoznanie należy ustalić na podstawie oznaczeń stężenia triglicerydów na czczo, a nie po posiłku.

3. Oznaczenie stężenia apoliporoteiny B (ApoB) i lipoproteiny(a) (Lp[a]) może odgrywać rolę, podczas gdy oznaczanie innych apolipoprotein ma małe znaczenie kliniczne.

Przyczyny zwiększonego stężenia triglicerydów – pierwotne i wtórne

4. Pacjentów ze stwierdzonym zwiększonym stężeniem triglicerydów należy oceniać, biorąc pod uwagę wtórne przyczyny dyslipidemii, w tym choroby endokrynne, i stosowane leczenie farmakologiczne. Terapię powinno się koncentrować na przyczynach wtórnych, jeśli stwierdzono ich obecność.

5. Zaleca się, aby chorych z pierwotną hipertriglicerydemią oceniać pod względem występowania otyłości brzusznej, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń metabolizmu glukozy i zaburzeń czynności wątroby.

6. Lekarze powinni rozpatrywać przypadki pacjentów z pierwotną hipertriglicerydemią pod kątem rodzinnego występowania dyslipidemii i chorób sercowo-naczyniowych w celu oceny uwarunkowań genetycznych i przyszłego ryzyka sercowo-naczyniowego.

Leczenie hipertriglicerydemii

7. Należy wprowadzić modyfikacje trybu życia, aby zgodnie z konsultacjami żywieniowymi uzyskać właściwy skład diety, a ponadto pożądany poziom aktywności fizycznej. Trzeba też ustalić program, który umożliwi redukcję wagi u osób z nadwagą i otyłych jako wstępny etap leczenia chorych z łagodną lub umiarkowaną hipertriglicerydemią.

8. U pacjentów z ciężką i bardzo ciężką hipertriglicerydemią zaleca się redukcję ilości spożywanych tłuszczów oraz węglowodanów prostych w skojarzeniu z leczeniem farmakologicznym w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia zapalenia trzustki.

9. Celem leczenia chorych z umiarkowaną hipertriglicerydemią powinno być obniżenie stężenia cholesterolu nie-HDL (zgodnie z rekomendacjami NCEP ATP III).

10. U chorych obciążonych wysokim ryzykiem zapalenia trzustki wywołanym hipertriglicerydemią lekiem I rzutu stosowanym w celu zmniejszenia stężenia triglicerydów jest fibrat.

11. W wytycznych wskazuje się, że trzy klasy leków (fibraty, niacyna, kwasy tłuszczowe omega-3) same lub w skojarzeniu ze statyną mogą stanowić opcję terapeutyczną u chorych z umiarkowaną lub ciężką hiperlipidemią.

12. Statyn nie należy stosować w monoterapii u chorych z ciężką lub bardzo ciężką hipertriglicerydemią. Leki z tej grupy można wdrożyć w terapii umiarkowanej hipertriglicerydemii w celu zmniejszenia ryzyka sercowo-naczyniowego.