Kardiologia

Wybór leku w nadciśnieniu tętniczym w zależności od chorób współistniejących

prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong

Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Wytyczne leczenia nadciśnienia tętniczego coraz częściej uwzględniają potrzebę indywidualizacji terapii. Czynnikami decydującymi o wyborze leku są między innymi choroby współistniejące.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpocząć leczenie nadciśnienia tętniczego z uwzględnieniem chorób współistniejących

• rozpoznać sytuacje wymagające modyfikacji dawki leku lub jego odstawienia w przypadku wystąpienia choroby współistniejącej

• zmodyfikować leczenie nadciśnienia tętniczego w przypadku upośledzenia czynności wydalniczej nerek

• zmodyfikować leczenie nadciśnienia tętniczego w przypadku wystąpienia dny moczanowej

• zmodyfikować leczenie nadciśnienia tętniczego w przypadku wystąpienia zaburzeń wzwodu

• zmodyfikować leczenie nadciśnienia tętniczego w przypadku wystąpienia udaru mózgu

• zmodyfikować leczenie nadciśnienia tętniczego w przypadku wystąpienia zaburzeń elektrolitowych

• zmodyfikować leczenie nadciśnienia tętniczego w przypadku wystąpienia uczulenia na lek

W ocenie WHO co siódmy zgon na świecie bezpośrednio wiąże się z nadciśnieniem tętniczym.1 Wyniki wszystkich badań klinicznych, które prowadzone są już od ponad 40 lat, dowodzą, że obniżenie ciśnienia tętniczego pozwala na znaczące zmniejszenie ryzyka wszystkich powikłań nadciśnienia. Odległa obserwacja pacjentów, którzy uczestniczyli w badaniu SHEP (Systolic Hypertension in the Elderly Program), wskazuje, że osoby pierwotnie włączone do grupy leczonej aktywnie żyły dłużej niż te, które losowo przydzielono do grupy placebo.2 Przeprowadzona przy wykorzystaniu tych danych kalkulacja pozwala oszacować, że jeden miesiąc skutecznego leczenia to dodatkowy dzień życia pacjenta z nadciśnieniem tętniczym! Ocenia się, że liczba zgonów, których można uniknąć dzięki właściwej terapii hipotensyjnej, może sięgać w Polsce nawet kilkunastu tysięcy osób rocznie.

Ogólne zasady farmakoterapii nadciśnienia tętniczego

Celem leczenia chorych z nadciśnieniem tętniczym jest uzyskanie jak największego zmniejszenia całkowitego ryzyka sercowo-naczyniowego. W związku z tym należy nie tylko dążyć do obniżenia ciśnienia tętniczego, leczyć powikłania narządowe, lecz także korygować pozostałe modyfikowalne czynniki ryzyka, takie jak palenie tytoniu, zaburzenia lipidowe, otyłość brzuszna, cukrzyca. Stosowane metody obejmują działania mające na celu modyfikację stylu życia oraz odpowiednią farmakoterapię. Od wielu lat grupy ekspertów przygotowują wytyczne mające na celu optymalizację postępowania u pacjenta z nadciśnieniem tętniczym. Ostatni taki dokument opublikowany w 2011 r. przez Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) opiera się na wytycznych European Society of Hypertension i European Society of Cardiology (ESH/ESC) z 2007 r. (z uwzględnieniem modyfikacji z jesieni 2009 r.).3,4

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Zespół metaboliczny

Nadciśnienie tętnicze, z towarzyszącą otyłością typu trzewnego, dyslipidemią i zaburzeniami tolerancji glukozy, tworzy zespół zaburzeń określanych mianem zespołu metabolicznego. Jego występowanie zwiększa ryzyko [...]

Cukrzyca

Skuteczna redukcja ciśnienia tętniczego u chorych na cukrzycę przynosi ogromne korzyści w postaci prewencji wszystkich powikłań zarówno o typie mikro-, jak i makroangiopatii. Wśród leków [...]

Przewlekła choroba nerek

U pacjentów z przewlekłymi chorobami nerek o różnorodnej etiologii niezależnymi czynnikami ryzyka przyspieszonej progresji do schyłkowej niewydolności są wielkość utraty białka z moczem oraz wysokość [...]

Chorzy z nadciśnieniem tętniczym po udarze mózgu

Nadciśnienie tętnicze jest głównym czynnikiem ryzyka udaru oraz przemijających epizodów niedokrwiennych mózgu (TIA – transient ischemic attacks). Prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań naczyniowo-mózgowych [...]

Chory z zaburzeniami erekcji

Choroby układu krążenia i zaburzenia erekcji (ED – erectile dysfunction) mają wiele wspólnych czynników ryzyka. U mężczyzn, którzy zgłaszają ED o nieznanej przyczynie (np. [...]

Dna moczanowa

Częste współistnienie nadciśnienia tętniczego z zespołem metabolicznym lub leczenie diuretykami tiazydowymi wiąże się ze wzrostem stężenia kwasu moczowego w surowicy i ryzykiem wystąpienia objawów [...]

Zaburzenia elektrolitowe

Występowanie u pacjenta z nadciśnieniem tętniczym zaburzeń elektrolitowych – hipokaliemii i hipernatremii skojarzonej z łagodną zasadowicą metaboliczną – wymaga diagnostyki w kierunku pierwotnego hiperaldosteronizmu. W pozostałej grupie [...]

Uczulenie na lek

Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego rzadko powodują typowe objawy uczulenia na tle reakcji alergicznej. Działania niepożądane są zwykle związane z podstawowym mechanizmem [...]

Podsumowanie

W ostatnich wytycznych PTNT3 wymieniono sytuacje towarzyszące nadciśnieniu tętniczemu, które decydują o wyborze leku hipotensyjnego (tab. 1).
Do góry