Choroby internistyczne u kobiet w ciąży

Cykl „Choroby internistyczne u kobiet w ciąży” koordynowany przez prof. dr. hab. n. med. Dariusza Moczulskiego, Kierownika Kliniki Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii UM w Łodzi

Nadczynność tarczycy a ciąża

dr n. med. Urszula Ambroziak

Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: dr n. med. Urszula Ambroziak, Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii WUM, ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa. E-mail: uambroziak@wum.edu.pl

Nadczynność tarczycy w ciąży stanowi czynnik ryzyka zarówno dla zdrowia matki, jak i płodu. Stwierdzenie zmniejszenia stężenia TSH w pierwszym trymestrze ciąży wymaga różnicowania przede wszystkim między fizjologiczną reakcją na ciążę, ciążową nadczynnością tarczycy a chorobą Gravesa-Basedowa.

CELE ARTYKUŁU


Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• wymienić zmiany w stężeniach hormonów tarczycy występujące podczas ciąży

• przedstawić strategię diagnozowania chorób tarczycy podczas ciąży

• przedstawić strategię postępowania terapeutycznego w przypadku nadczynności tarczycy podczas ciąży

• wymienić metody leczenia nadczynności tarczycy przeciwwskazane do stosowania podczas ciąży


Zaburzenia czynności tarczycy wpływają zarówno na płodność, przebieg ciąży, jak i rozwój płodu, ale również sama ciąża może spowodować zmiany w funkcjonowaniu gruczołu tarczowego. Do najważniejszych zmian fizjologicznych wynikających z wpływu ciąży na funkcję tarczycy należą:

a. wzrost stężenia białka wiążącego hormony tarczycy (TBG – thyroxine-binding globulin), co powoduje zwiększenie stężenia całkowitych hormonów tarczycy

b. wzrost stężenia gonadotropiny kosmówkowej (hCG – human chorionic gonadotropin) osiągający najwyższy poziom w końcu pierwszego trymestru ciąży, co może powodować zmniejszenie stężenia TSH na skutek wiązania hCG z receptorem dla TSH

c. zwiększona utrata jodu z powodu przyspieszenia nerkowego klirensu jodu oraz przechodzenia jodu do jednostki płodowo-łożyskowej

d. zmiany obwodowego metabolizmu hormonów tarczycy polegające na zwiększeniu łożyskowego metabolizmu hormonów tarczycy.

Nadczynność tarczycy w ciąży rozpoznaje się u 0,1-0,4% kobiet. Najczęstszą przyczyną jest choroba Gravesa-Basedowa stanowiąca 85% przypadków.1 Rzadziej stwierdza się wole guzkowe toksyczne i thyrotoxicosis factitia. Do wyjątkowych przyczyn tyreotoksykozy należą: podostre i ciche zapalenie tarczycy, ciążowa choroba trofoblastyczna i wole jajnikowe. Około 70% przypadków nadczynności tarczycy rozpoznanej w pierwszym trymestrze ciąży to ciążowa nadczynność tarczycy wynikająca z działania hCG, a więc hormonu o słabej aktywności tyreotropowej.2

W artykule tym chciałabym odpowiedzieć na kilka najczęściej zadawanych pytań dotyczących nadczynności tarczycy i ciąży.

Czy u każdej kobiety w okresie prekoncepcyjnym i w ciąży powinno się badać TSH?

Z uwagi na niekorzystny wpływ zarówno nadczynności, jak i niedoczynności tarczycy na przebieg ciąży i dobrostan płodu polski Zespół Ekspertów do spraw Opieki Tyreologicznej w Ciąży w zaleceniach z 2011 r. rekomenduje rutynowe oznaczanie TSH u kobi...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Czy u każdej kobiety w okresie prekoncepcyjnym i w ciąży powinno się badać TSH?

Z uwagi na niekorzystny wpływ zarówno nadczynności, jak i niedoczynności tarczycy na przebieg ciąży i dobrostan płodu polski Zespół Ekspertów do spraw Opieki Tyreologicznej [...]

Jak rozpoznawać nadczynność tarczycy w ciąży?

Objawy nadczynności tarczycy, takie jak tachykardia, nerwowość, wzmożona potliwość, można przeoczyć i zinterpretować jako objawy samej ciąży. Do objawów wskazujących na rozwój [...]

Jak leczyć nadczynność tarczycy w ciąży?

Leczenie tyreotoksykozy w ciąży zależy od jej przyczyny i nasilenia. Stwierdzenie subklinicznej nadczynności tarczycy niezależnie od przyczyny nie jest wskazaniem do włączenia terapii, [...]

Jaki może być wpływ nadczynności tarczycy w ciąży na zdrowie matki?

Nadczynność tarczycy u kobiety ciężarnej może mieć niekorzystny wpływ na zdrowie matki zarówno z powodu stanu tyreometabolicznego, jak i działań niepożądanych stosowanego leczenia. Źle [...]

Jaki może być wpływ nadczynności tarczycy w ciąży na rozwój powikłań u płodu?

Nadczynność tarczycy u matki z chorobą Gravesa-Basedowa może doprowadzić do rozwoju płodowej i noworodkowej nadczynności tarczycy, co omówiono powyżej. U noworodków stwierdza się ponadto cechy [...]

Czy kobieta z nadczynnością tarczycy w trakcie terapii lekami przeciwtarczycowymi może karmić?

U części kobiet z chorobą Gravesa-Basedowa oraz u tych leczonych z powodu wola guzkowego nadczynnego konieczna jest kontynuacja terapii lekiem przeciwtarczycowym po porodzie. Mimo iż [...]

Jak przygotować kobietę z chorobą Gravesa-Basedowa do ciąży?

Kobieta z nadczynnością tarczycy w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa w momencie zachodzenia w ciążę powinna przede wszystkim być w stanie eutyreozy. Niewłaściwą decyzją jest zachodzenie w ciążę w trakcie [...]
Do góry