Farmakoterapia

Cykl „Farmakoterapia” koordynowany przez prof. dr. hab. n. med. Marka Droździka, Kierownika Katedry Farmakologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Dobór leków antydepresyjnych

dr n. med. Małgorzata Śmiarowska1, dr hab. n. med. Monika Białecka2

1 Oddział Psychiatrii Dzieci i Młodzieży SPSZOZ w Zdrojach

2 Zakład Farmakologii PUM w Szczecinie

Adres do korespondencji: dr n. med. Małgorzata Śmiarowska, Oddział Psychiatrii Dzieci i Młodzieży SPSZOZ, Zdroje, ul. Mączna 4. E-mail: malgorzata.smiarowska@wp.pl

Znajomość podstaw neuroprzekaźnictwa w OUN ułatwia zrozumienie mechanizmu działania leków antydepresyjnych i ich dobór kliniczny. Istotne jest właściwe rozpoznanie choroby afektywnej, gdyż zasadniczo zmienia to postępowanie; niewłaściwe leczenie pogarsza bowiem rokowanie i generuje lekooporność.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• przedstawić strategię doboru leków przeciwdepresyjnych w zależności od mechanizmu działania i pożądanego efektu klinicznego

• wytłumaczyć zagadnienie lekooporności przy stosowaniu leków przeciwdepresyjnych

• przedstawić strategię doboru leków przeciwdepresyjnych w innych szczególnych sytuacjach klinicznych

Zaburzenia afektywne, niekiedy zamiennie określane jako zaburzenia nastroju, stanowią grupę o endogennym podłożu, wyodrębnioną przez E. Kraepelina jako „psychoza maniakalno-depresyjna”. Zaburzenia depresyjne klasyfikuje się zgodnie z międzynarodową klasyfikacją zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania ICD-101 oraz DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, IVth edition).2 Uważa się, że ok. 50% pacjentów z rozpoznawaną depresją jednobiegunową w rzeczywistości cierpi na spektrum dwubiegunowe, co należy wziąć pod uwagę podczas planowania leczenia z uwagi na ryzyko zmiany fazy, przejście w stan mieszany lub też realizację skłonności suicydalnych.3,4 Stosowanie leków przeciwdepresyjnych w monoterapii w depresji dwubiegunowej jest mniej skuteczne niż w jednobiegunowej, a cechy dwubiegunowości stanowią czynnik ryzyka lekooporności.5

Objawy depresji związane ze zmianą przekaźnictwa noradrenergicznego (NA), serotoninergicznego (5-HT) i dopaminergicznego (DA)3

Koncepcje monoaminergiczne depresji wyjaśniają objawy chorobowe niedoborem noradrenaliny (hipoteza katecholaminowa) lub serotoniny (hipoteza serotoninowa) bądź wzmożonym przekaźnictwem cholinergicznym.6 Regulacja uwalniania monoamin podlega wzajem...

Dobór leków przeciwdepresyjnych zależnie od mechanizmu działania

Leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), poza cytalopramem i escytalopramem, mają dodatkowe działanie pobudzające receptory 5-HT2C (fluoksetyna), syntezę tlenku azotu (paroksetyna), cholinolityczne i dopaminergic...

Dobór leków przeciwdepresyjnych zależnie od pożądanego efektu klinicznego

Dobór leków przeciwdepresyjnych zależnie od pożądanego efektu klinicznego przedstawia tabela 1.

W depresjach z bezsennością proponuje się agomelatynę, może ona jednak nasilać stany lękowe, niepokój i stany depresyjne.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Objawy depresji związane ze zmianą przekaźnictwa noradrenergicznego (NA), serotoninergicznego (5-HT) i dopaminergicznego (DA)3

Koncepcje monoaminergiczne depresji wyjaśniają objawy chorobowe niedoborem noradrenaliny (hipoteza katecholaminowa) lub serotoniny (hipoteza serotoninowa) bądź wzmożonym przekaźnictwem cholinergicznym.6 Regulacja uwalniania monoamin [...]

Dobór leków w leczeniu depresji i zapobieganiu nawrotom w przebiegu choroby afektywnej jednobiegunowej (ChAJ)

Wykazano, że TLPD (amitryptylina, klomipramina), SNRI (wenlafaksyna) oraz mirtazapina miały większą skuteczność w leczeniu ChAJ niż SSRI (w tej grupie najlepszą tolerancję wykazywała [...]

Dobór leków przeciwdepresyjnych w leczeniu depresji i zapobieganiu nawrotom w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD)

Chociaż częstość epizodów depresyjnych w przebiegu ChAD jest wielokrotnie większa niż epizodów manii (hipomanii), nie zaleca się monoterapii lekami przeciwdepresyjnymi z uwagi na [...]

Dobór leków przeciwdepresyjnych w stanach lekooporności

Lekooporność, pomimo nowoczesnych leków przeciwdepresyjnych, rozwija się nadal u ok. 30% pacjentów. Może ją generować niewłaściwe prowadzenie kuracji (zbyt krótki okres stosowania [...]

Dobór leków przeciwdepresyjnych u pacjentów w wieku rozwojowym

Większość leków jest zarejestrowana do stosowania powyżej 18 r.ż. z powodu zbyt małej liczby udokumentowanych badań klinicznych. Stosowanie konkretnych preparatów często wynika [...]

Dobór leków przeciwdepresyjnych podczas ciąży i karmienia

Zaleca się redukcję dawki i zaprzestanie podawania leku na kilka tygodni przed planowaną ciążą. Nie należy stosować leków w I trymestrze, a jeżeli podanie leku [...]

Dobór leków w wybranych zespołach psychosomatycznych

Kryteria rozpoznawania dużej depresji ICD-10 i DSM-IV nie wymieniają objawów bólowych, które mają znaczenie w różnicowaniu depresji endogennej, wymieniają natomiast objawy somatyczne: kłucia, [...]
Do góry