dr hab. n. med. Maciej Kostrubiec
Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo-Zatorowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Opracowano na podstawie: Castellucci LA, Cameron C, Le Gal G, et al. Efficacy and safety outcomes of oral anticoagulants and antiplatelet drugs in the secondary prevention of venous thromboembolism: systematic review and network meta-analysis. BMJ 2013;347:f5133; doi: 10.1136/bmj.f5133.

Doustne antykoagulanty i leki antyagregacyjne w prewencji wtórnej ŻChZZ

Stosowanie wszystkich doustnych antykoagulantów i leków antyagregacyjnych powoduje zmniejszenie ryzyka nawrotu żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ) w porównaniu z placebo. Jednak najmniejszy stopień redukcji tego ryzyka jest związany z przyjmowaniem kwasu acetylosalicylowego.

Streszczenie

Cel pracy. Podsumowanie i porównanie skuteczności oraz bezpieczeństwa stosowania różnych doustnych antykoagulantów (dabigatranu, rywaroksabanu, apiksabanu i antagonistów witaminy K) i leków antyagregacyjnych (kwas acetylosalicylowy) w prewencji wtórnej ŻChZZ.

Metodyka. Przegląd danych literaturowych i metaanaliza.

Źródło danych. Przegląd literatury w bazie Medline (od 1950 r.), Embase (od 1980 r.) oraz za pomocą aplikacji OVID Cochrane Register of Controlled Trials. Publikacje z potencjalnie odpowiednich pism były także przeszukiwane ręcznie.

Metodyka przeglądu danych. Kontrolowane badania kliniczne z randomizacją przeprowadzone z udziałem pacjentów otrzymujących antykoagulanty, leki antyagregacyjne lub placebo w prewencji wtórnej ŻChZZ. Wybranym punktem oceny końcowej była częstość występowania nawrotu ŻChZZ lub duże krwawienie. Dane były zbierane przez dwóch niezależnych recenzentów i zapisywane w wystandaryzowanych formularzach.

Wyniki. Ostatecznie kryteria włączenia do badania spełniło 12 prac obejmujących w sumie 11 999 pacjentów do oceny skuteczności oraz 12 167 pacjentów do oceny bezpieczeństwa aprzyjmowania leków z określonej grupy. Zastosowanie każdej z ocenianych metod terapii zmniejszało częstość nawrotu ŻChZZ. W porównaniu z placebo leki z grupy antagonistów witaminy K podawane w dawce dostosowanej do osiągnięcia docelowego INR w zakresie 2,0-3,0 prowadziły do największej redukcji ryzyka (OR [odds ratio – iloraz szans] 0,07; 95% CI: 0,03-0,15), natomiast kwas acetylosalicylowy w najmniejszym stopniu zmniejszał ryzyko nawrotu (OR 0,65; 95% CI: 0,39-1,03). W porównaniu z placebo ryzyko dużego krwawienia występowało przy leczeniu antagonistami witaminy K (OR 5,24; 95% CI: 1,78-18,25). Śmiertelne nawroty ŻChZZ oraz krwawienia były rzadkie przy stosowaniu zarówno antagonistów witaminy K, jak i leków antyagregacyjnych. Szczegółowe dane poszczególnych podgrup oraz indywidualnych pacjentów nie były dostępne.