Prawidłowe rozpoznanie hipoglikemii reaktywnej idiopatycznej pozwala wdrożyć odpowiednie postępowanie terapeutyczne i uniknąć dalszej, często niepotrzebnej diagnostyki. W większości przypadków pewne rozpoznanie można ustalić na podstawie dobrze zebranego wywiadu.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać objawy wskazujące na hipoglikemię reaktywną

• wdrożyć podstawową diagnostykę hipoglikemii reaktywnej

• wymienić choroby, które należy wykluczyć w diagnostyce różnicowej hipoglikemii reaktywnej

• wdrożyć podstawowe leczenie hipoglikemii reaktywnej

• rozpoznać przypadki wymagające pilnego skierowania chorego z hipoglikemią reaktywną do lekarza diabetologa

Hipoglikemia reaktywna idiopatyczna (IRH – idiopathic reactive hypoglycemia) to obniżenie stężenia glukozy w surowicy oraz wystąpienie objawów charakterystycznych dla hipoglikemii w ciągu 2 do 5 godzin po posiłku, najczęściej gdy zawierał on dużą ilość węglowodanów.¹

Po raz pierwszy nazwę „hipoglikemia reaktywna” zaproponował w 1924 r. Seale Harris, który opisał zespół objawów poposiłkowych związanych z obniżeniem się stężenia glukozy. Według autora główną przyczyną wystąpienia dolegliwości były zaburzenia nastroju.²

Mimo wielu lat, jakie upłynęły od zdefiniowania zjawiska, do tej pory nie ustalono jednoznacznych kryteriów diagnostycznych, algorytmu postępowania diagnostycznego ani zalecanego leczenia.

Podejrzewając IRH, lekarze często próbują potwierdzić rozpoznanie badaniami laboratoryjnymi, co nierzadko sprawia trudności. Pacjenci kierowani są do oddziałów diabetologicznych, choć do ustalenia rozpoznania często wystarcza dokładne zebranie wywiadu.

Definicja i epidemiologia

Hipoglikemię występującą po posiłku możemy podzielić na:

• Hipoglikemię poposiłkową (reaktywną) pokarmową występującą np. u pacjentów po operacjach żołądka (resekcja, plastyka odźwiernika, chirurgia bariatryczna). W tej grupie pacjentów przyczyną hipoglikemii jest szybkie opróżnianie żołądka i nadmierna stymulacja wyrzutu insuliny. Zmniejszenie stężenia glukozy następuje najwcześniej po 60-120 min po posiłku.^1,3
• Hipoglikemię występującą we wczesnej fazie cukrzycy typu 2. Upośledzeniu ulega pierwsza faza wydzielania insuliny, wydłuża się druga, co powoduje obniżenie stężenia glukozy po 3-4 godzinach po posiłku. Typowo u pacjentów występują liczne czynniki ryzyka cukrzycy typu 2.^1,2
• Hipoglikemię reaktywną idiopatyczną, czyli zespół objawów hipoglikemii występujących zwykle 2-5 godzin po posiłku u osoby bez innych chorób współistniejących.