OPIS PRZYPADKU

Mężczyznę, 58 lat, skierowano do poradni kardiologicznej z powodu bradykardii (<50/min) stwierdzonej w czasie okresowego pomiaru ciśnienia tętniczego aparatem elektronicznym. Chory nie zgłaszał objawów podmiotowych. W dniu wizyty w kontrolnym zapisie EKG stwierdzono: rytm zatokowy 50/min zakłócony licznymi komorowymi zaburzeniami rytmu o dwóch odmiennych typach morfologicznych, pod postacią pojedynczych pobudzeń komorowych i epizodów bigeminii komorowej z obecnymi przerwami wyrównawczymi. Ponadto w EKG występował: lewogram (LAH – left anterior hemiblock), odstęp PQ=0,18 s, odstęp QT=0,36 s (ryc. 1).

Z uwagi na wolną podstawową częstość rytmu zatokowego (50/min) nie włączono leczenia antyarytmicznego poza doustnym preparatem potasu. Stężenie potasu wynosiło wyjściowo 4,2 mmol/l (zakres wartości referencyjnych 3,5-5,1). W tym przypadku potas stosowano nie w ramach suplementacji, ale terapii po sprawdzeniu czynności nerek. Zalecono również stosowanie preparatu magnezu mimo braku wiarygodnych danych potwierdzających skuteczność antyarytmiczną magnezu podawanego doustnie.

Założono urządzenie do monitorowania EKG metodą Holtera. Jednocześnie zlecono kontrolne badania internistyczne i kardiologiczne, w tym echokardiograficzne badanie przezklatkowe oraz test wysiłkowy.

W badaniu EKG metodą Holtera obserwowano średnią częstość akcji serca 69/min, częstość minimalną 35/min o godzinie 2.41 (w nocy) oraz maksymalną 115/min. Obecnych było 8723 pobudzeń komorowych, w tym dwie pary i 332 epizody bigeminii komorowej, 41 epizodów trigeminii i 1127 epizodów kwadrigeminii. Nie stwierdzono nadkomorowych zaburzeń rytmu ani zaburzeń przewodzenia. Odstęp PQ wynosił 0,175 s, zaś odstęp QT 0,36 s. Chory nie zgłaszał dolegliwości w czasie monitorowania.

Wśród badań internistycznych wykonano RTG klatki piersiowej (płuca bez zmian naciekowych, przepona wolna, serce i aorta w obrazie RTG w normie) oraz badania biochemiczne krwi:

• stężenie TSH 0,841 μj.m./ml (0,27-4,2), fT₃, fT₄ – w normie
• morfologię krwi w ramach diagnostyki w kierunku niedokrwistości: erytrocyty 4,98 mln/μl (4,2-6,0), HCT 45% (40-54), Hb 15,1 g/dl (14,0-18,0), leukocyty 6,24 tys./μl (3,8-10,0)
• badania w kierunku występowania stanu zapalnego: OB 3 mm/h, CRP 2,6 ng/ml (0,0-3,0), przeciwciała przeciwjądrowe ujemne, odczyn lateksowy ujemny.

Na podstawie prawidłowych wyników hormonów tarczycy wykluczono zaburzenia czynności tego gruczołu jako najczęstsze hormonalne podłoże arytmii. Wykluczono również niedokrwistość jako przyczynę ewentualnego niedokrwienia mięśnia sercowego przybieraj...