Mianem choroby afektywnej sezonowej określa się zaburzenie, w którego przebiegu z dość dużą regularnością w tych samych okresach roku występują depresje i hipomanie. Choroba może się rozwinąć praktycznie u każdej osoby, a leczeniem I rzutu jest fototerapia.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać objawy choroby afektywnej sezonowej wymagające skierowania do psychiatry

• wytłumaczyć choremu, na czym polega choroba afektywna sezonowa

• kontynuować leczenie choroby afektywnej sezonowej zalecone przez psychiatrę

• rozpoznać podczas leczenia choroby afektywnej sezonowej sytuacje wymagające ponownej konsultacji psychiatrycznej

Kiedy kończy się lato, a słoneczne i długie dni zaczynają ustępować miejsca tym krótszym i ciemnym, ludziom zaczyna brakować energii. Koniec wakacji, powrót do pracy i obowiązków, coraz brzydsza pogoda… Wiele osób narzeka na brak słońca, na krótsze dni, szarugę. Nierzadko wychodzą do pracy tak wcześnie, że jest jeszcze ciemno, wracają zaś już po zmroku. Spędzanie kolejnych dni przy sztucznym świetle nie nastraja optymistycznie. Może się wydawać, że pomieszczenia są dobrze doświetlone, jednak często okazuje się, że to za mało. Dobrej jakości sztuczne źródła światła emitują je w natężeniu ok. 500 luksów na poziomie oczu użytkowników (należy pamiętać, że luks nie jest bezwzględnym miernikiem natężenia źródła światła). Dla porównania – dawka słońca podczas spaceru w lecie to 100 tys. luksów. Sztuczne światło może być dla wielu osób niewystarczające – jeśli związanemu z takim niedoborem spowolnieniu, ospałości i smutkowi towarzyszy wyraźne pogorszenie codziennego funkcjonowania, to prawdopodobnie mamy do czynienia z chorobą afektywną sezonową (ChAS).

W artykule postaramy się przedstawić istotę ChAS, zwanej także nieprecyzyjnie depresją sezonową. Jakie są objawy tego zaburzenia, czym się kierować, ustalając rozpoznanie, jaka jest przypuszczalna patogeneza tej choroby i wreszcie – jak ją leczyć?

Czym jest choroba afektywna sezonowa?

Choroba afektywna sezonowa to zaburzenie, które charakteryzuje się występowaniem depresji i hipomanii, ujawniających się z dość dużą regularnością w tych samych okresach roku (depresje najczęściej w okresie jesienno-zimowym, hipomanie w wiosenno-letnim). W przebiegu choroby mogą występować wyłącznie depresje, ale u większości pacjentów pojawiają się okresowe zwyżki nastroju, jeśli nie o charakterze manii, to przynajmniej sezonowej hipertymii (wzmożenia nastroju o nasileniu niewpływającym na funkcjonowanie).