Mimo wielowiekowych doświadczeń ze stosowaniem digoksyny podejście do leczenia z jej użyciem w świetle standardów 2012 jest bardzo ostrożne. Z pewnością u podstaw takiego stanu leżą wyniki nielicznych badań klinicznych.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać sytuacje kliniczne wymagające podaży digoksyny

• wdrożyć leczenie digoksyną

• rozpoznać sytuacje, w których podawana digoksyna powinna zostać odstawiona

• rozpoznać sytuacje, w których może dojść do przedawkowania digoksyny

• wymienić sytuacje, w których istnieje duże ryzyko błędnego rozpoczęcia leczenia digoksyną przez lekarza

Rośliny zawierające glikozydy nasercowe to jedne z pierwszych substancji leczniczych. Stosowano je od najdawniejszych czasów. Jako leki na puchlinę wodną i niedomogę nerek wykorzystywane były już w starożytnym Egipcie i Grecji. Pierwszym lekarzem w Europie, który wprowadził do leczenia naparstnicę, był William Withering z Birmingham. Poznał on działanie nasercowe naparstnicy purpurowej (Digitalis purpurea), nauczył się jej dawkowania i jako pierwszy lekarz wprowadził do leczenia w chorobach serca, początkowo głównie jako lek na obrzęki. Swoje uwagi i spostrzeżenia terapeutyczne opublikował w traktacie wydanym w 1785 roku.

Pomimo tak długiego okresu stosowania naparstnicy jej użycie ograniczone jest z powodu wielu wątpliwości, których dotychczas nie wyjaśniono. Dotyczy to szczególnie pacjentów z niewydolnością serca i rytmem zatokowym.

Naparstnicę powinno się brać pod uwagę w przypadku pacjentów z niewydolnością serca i migotaniem przedsionków, jak również z rytmem zatokowym.¹ Ta ostatnia sytuacja kliniczna budzi najwięcej kontrowersji, zwłaszcza w kontekście szerokiego stosowania β-adrenolityków, jak i nowych leków zwalniających wybiórczo rytm zatokowy, obarczonych znacznie mniejszymi ograniczeniami klinicznymi (iwabradyna).²

Glikozydy nasercowe – farmakologia i mechanizmy działania

W Polsce dostępne są dwa rodzaje preparatów naparstnicy – digoksyna i metylodigoksyna.

Digoksyna jest glikozydem naparstnicy wełnistej, dostępnym w postaci preparatów doustnych: tabletki 0,25 mg i 0,1 mg, oraz w postaci dożylnej zawierającej 0,25 mg/1 ml (w 2 ml ampułce 0,5 mg digoksyny).

Po podaniu doustnym substancja zaczyna działać po około 2 godzinach, a po podaniu dożylnym po około 10-15 minutach. Maksymalny efekt terapeutyczny występuje po około 6 godzinach. U większości chorych digoksyna dość dobrze wchłania się z przewodu p...

Dawka digoksyny (μg/24 h) = SDC (ng/ml) × [2,22 × CCr (ml/min) + 25,7]