Nowości w praktyce
Wczesne podanie β-adrenolityków w zawale serca z przetrwałym uniesieniem odcinka ST
dr n. med. Olga Kruszelnicka-Kwiatkowska
Miejsce β-adrenolityków w farmakoterapii chorych, którzy przebyli STEMI, jest dobrze ugruntowane, zwłaszcza jeśli dodatkowo występuje niewydolność serca wskutek dysfunkcji skurczowej lewej komory. Opublikowane w październiku 2013 wyniki badania METOCARD-CNIC wskazują na zmniejszenie strefy zawału po wczesnym dożylnym podaniu metoprololu przed zabiegiem pierwotnej angioplastyki wieńcowej u chorych ze STEMI.
W wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC – European Society of Cardiology) z 2012 roku na temat postępowania w ostrym zawale serca z przetrwałym uniesieniem odcinka ST (STEMI)1 wymieniono β-adrenolityki jako element standardu terapii w następujących sytuacjach:
1. Doustne leczenie β-adrenolitykiem należy rozważyć podczas pobytu w szpitalu i kontynuować po wypisie u wszystkich pacjentów ze STEMI bez przeciwwskazań do takiego leczenia: klasa zaleceń IIa, poziom wiarygodności dowodów B.
2. Doustne leczenie β-adrenolitykiem jest wskazane u pacjentów z niewydolnością serca lub dysfunkcją lewej komory (IA).
3. Dożylne podawanie β-adrenolityku należy rozważyć w momencie przyjęcia do szpitala u pacjentów bez przeciwwskazań do stosowania tych leków, z wysokimi wartościami ciśnienia tętniczego, tachykardią oraz bez objawów niewydolności serca (IIaB).
Ponadto autorzy powyższych wytycznych podkreślili, że należy unikać dożylnego podawania β-adrenolityku pacjentom z hipotonią lub niewydolnością serca (IIIB) (zalecenie nr 4).
Omawiane rekomendacje dowodzą, że miejsce doustnych β-adrenolityków w przewlekłej farmakoterapii chorych, którzy przebyli STEMI, jest dobrze ugruntowane, zwłaszcza jeżeli dodatkowo występuje niewydolność serca w następstwie dysfunkcji skurczowej lewej komory (wcześniej jednak konieczne jest uzyskanie stabilności hemodynamicznej i wyrównania krążenia), a także w bezobjawowym istotnym obniżeniu jej frakcji wyrzutowej (zalecenia nr 1 i 2).1 W amerykańskich wytycznych z 2013 roku (ACCF/AHA – American College of Cardiology Foundation/American Heart Association)2 dodatkowo doprecyzowano czas wdrożenia doustnych β-adrenolityków w STEMI, gdy nie ma niestabilności hemodynamicznej ani innych przeciwwskazań do ich stosowania – zaproponowano rozpoczęcie terapii lekami z tej grupy przed upływem 24 godzin (IB): winianem metoprololu 25-50 mg co 6-12 godzin lub karwedylolem 2 × 6,25 mg, zwiększenie dawkowania pod kontrolą częstości tętna i wysokości ciśnienia tętniczego, a następnie kontynuację β-adrenolityku podczas hospitalizacji (z ewentualnym przejściem z winianu na bursztynian metoprololu) i po wypisie ze szpitala (IB). Natomiast, o ile β-adrenolityku nie wdrożono w pierwszej dobie z powodu przeciwwskazań, autorzy wytycznych ACCF/AHA zalecają ponowną ich weryfikację w następnych dobach (IC).2 Ponadto jak zwykle bardziej dopracowane wytyczne amerykańskie uzupełniają listę przeciwwskazań do podania β-adrenolityku w pierwszej dobie o wydłużenie odstępu PQ >0,24 s, blok A-V II lub III stopnia, aktywną astmę, a także współwystępowanie kilku czynników ryzyka wstrząsu kardiogennego (częstość tętna >110/min lub <60/min, skurczowe ciśnienie tętnicze przy przyjęciu <120 mmHg, wiek >70 lat oraz dłuższy czas od początku objawów) (IB).2