Nefrologia

Kamica nerkowa – postępowanie w ostrym epizodzie

prof. dr hab. n. med. Józef Matych, lek. Paulina Sikorska-Radek, lek. Paweł Jałmużna

Oddział Urologii i Transplantacji Nerek, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital im. M. Pirogowa w Łodzi

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Józef Matych, Oddział Urologii i Transplantacji Nerek, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital im. M. Pirogowa, ul. Wólczańska 195, 90-531 Łódź. Tel. 42 636 80 81, e-mail: urologiapirogow@op.pl

Kamica nerkowa rozwija się wskutek powstawania w drogach moczowych litych złogów i powoduje dolegliwości bólowe o charakterze falowym. Głównym celem terapii jest usunięcie złogów. Samoistne wydalenie złogów jest wysoce prawdopodobne w przypadku ich niewielkiego rozmiaru.

CELE ARTYKUŁU


Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• rozpoznać objawy nasuwające podejrzenie kolki nerkowej

• zlecić podstawowe badania laboratoryjne i obrazowe w celu rozpoznania kamicy nerkowej

• zlecić postępowanie zachowawcze w czasie ataku bólowego kolki nerkowej

• opisać strategię postępowania u kobiety w ciąży z kamicą nerkową

• rozpoznać sytuację wymagającą pilnego skierowania chorego do szpitala

• wymienić wskazania do leczenia zabiegowego kamicy nerkowej


Powstawanie litych złogów w drogach moczowych określa się mianem kamicy nerkowej. Częstość jej występowania w populacji szacuje się na 0,1-15%. Choroba trzykrotnie częściej rozwija się u mężczyzn, a szczyt zachorowań przypada na czwartą dekadę życia. U połowy chorych może dojść do nawrotu kamicy.

Powstawanie kamieni nerkowych jest procesem złożonym. Czynniki sprzyjające ich tworzeniu przedstawiono w tabeli 1.

Skłonność do powstawania złogów w układzie moczowym może być uwarunkowana genetycznie. Z występowaniem kamicy dodatnio korelują dieta bogatobiałkowa oraz masa ciała >30 BMI kg/m2.

Rodzaje kamieni moczowych przedstawiono w tabeli 2.

Kamicza kolka nerkowa

Kamicza kolka nerkowa to dolegliwości bólowe spowodowane nagłym zablokowaniem odpływu moczu z nerki na skutek występowania złogu w drogach moczowych. Ból wynika ze zmiany warunków urodynamicznych dróg wyprowadzających mocz. Dochodzi do zablokowania odpływu moczu i wzrostu ciśnienia wewnątrz układu kielichowo-miedniczkowego. Następuje miejscowe niedokrwienie obkurczonej na kamieniu ściany moczowodu i nasilenie ruchów perystaltycznych moczowodu.

Objawy kolki nerkowej spowodowanej kamicą zależą od lokalizacji złogu. Fizjologicznie występujące zwężenia moczowodu sprzyjają zatrzymywaniu się kamieni moczowych przemieszczających się w kierunku pęcherza moczowego. Krytyczne miejsca obejmują: połączenie miedniczki nerkowej z moczowodem, skrzyżowanie moczowodu z naczyniami biodrowymi i część śródścienną moczowodu przebiegającą przez ścianę pęcherza moczowego.

Kamień zlokalizowany w szyjce kielicha lub w połączeniu miedniczkowo-moczowodowym powoduje ból promieniujący do okolicy lędźwiowej (dodatni objaw Goldflama). Promieniowanie bólu do podbrzusza, wewnętrznej powierzchni ud, warg sromowych lub moszny ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rozpoznanie kolki nerkowej na tle kamicy moczowej

Podczas zbierania wywiadu należy w szczególności uwzględnić informacje dotyczące: rozpoznanej wcześniej kamicy moczowej, rodzinnie występującej kamicy moczowej, chorób współistniejących, leków, które pacjent [...]

Leczenie

Postępowanie terapeutyczne w kolce nerkowej pochodzenia kamiczego zależy od: wielkości kamienia, prawdopodobieństwa spontanicznego wydalenia złogu, stopnia utrudnienia odpływu moczu z układu kielichowo-moczowego, występowania [...]

Opis przypadku

Mężczyznę, 32 lata, przyjęto do jednego z oddziałów urologii w Polsce z powodu dolegliwości bólowych o charakterze kolki nerkowej lewostronnej.
Do góry