Alergiczny nieżyt nosa należy do najczęstszych chorób układu oddechowego. Zasady postępowania w ANN reguluje od ponad dziesięciu lat raport ARIA, znany w Polsce z Wytycznych Kolegium Lekarzy Rodzinnych.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać alergiczny nieżyt nosa

• wdrożyć podstawowe leczenie farmakologiczne alergicznego nieżytu nosa

• rozpoznać działania niepożądane leków stosowanych w alergicznym nieżycie nosa

• rozpoznać sytuacje wymagające skierowania osoby z alergicznym nieżytem nosa do innego specjalisty

Alergiczny nieżyt nosa (ANN) jest klinicznie zdefiniowany jako objawowa patologia nosa indukowana po ekspozycji na alergen przez IgE-mediowane zapalenie.¹ Należy do najczęstszych chorób układu oddechowego. Szacuje się, że w skali całego globu na ANN cierpi około 500 mln ludzi. W wielu przypadkach towarzyszą mu zapalenie spojówek, zapalenie zatok przynosowych lub astma.

W 2001 r. opublikowano pierwszą edycję raportu ARIA (Allergic Rhinitis and its Impact on Astma), który w krótkim czasie powszechnie uznano za podstawowy zbiór rekomendacji dotyczących rozpoznawania i leczenia alergicznego nieżytu nosa.¹ W 2008 r. ogłoszono kolejną wersję tego raportu,² a dwa lata później tzw. rewizję.³ Ostatnie opracowanie należy traktować jako suplement rozszerzający poprzedni dokument o interpretację zaleceń terapeutycznych przeprowadzoną zgodnie z procedurami GRADE (Grading of Recommendation, Assessment, Development and Evaluation). Aby rozwiać wątpliwości, w jaki sposób oba te raporty powinny być połączone w jednolity zestaw wytycznych, zespół tych samych ekspertów opublikował w 2012 r. tekst o charakterze podsumowania.⁴ W Polsce podobną rolę odgrywają rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne Zasady Postępowania w Alergicznym Nieżycie Nosa.⁵

Epidemiologia

Ocena rzeczywistej częstości występowania ANN nie jest łatwa. Duże badania epidemiologiczne przeprowadza się metodą kwestionariuszową, która charakteryzuje się tendencją do przeszacowania uzyskiwanych wyników. Natomiast IgE-zależną alergię stwierdza się tylko w nieco ponad 50% przypadków zakwalifikowanych jako ANN na podstawie ankiet.^6,7

Częstość występowania sezonowego alergicznego nieżytu nosa według oszacowań dokonanych metodą ankietową mieści się w przedziale 1-40%, a całorocznego nieżytu nosa w granicach 1-13%. Jest większa u dzieci i młodzieży niż u dorosłych, częściej choru...

Patomechanizm

Alergiczny nieżyt nosa jest chorobą o jednorodnym patomechanizmie IgE-zależnego zapalenia indukowanego po ekspozycji na alergeny. Objawy wywołuje kontakt alergenów ze specyficznymi przeciwciałami klasy IgE w błonie śluzowej nosa na komórkach tuczn...