Każdy człowiek odczuwa czasami szybkie bicie czy kołatanie serca. Jest to normalny objaw związany ze zwiększeniem wydzielania katecholamin w odpowiedzi na stres lub wysiłek. Zwykle nie wymaga konsultacji lekarskiej. Kiedy zatem szybki rytm serca – tachykardia – wymaga pilnej konsultacji kardiologicznej?

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać sytuacje, w których tachykardia wymaga pilnej konsultacji kardiologicznej

Utrata przytomności

Pierwszym i najważniejszym powodem pilnej konsultacji kardiologicznej jest kołatanie serca, które poprzedza utratę przytomności, szczególnie gdy miała już ona miejsce w przeszłości. Utrata przytomności związana z szybkim rytmem serca jest najsilniejszym czynnikiem ryzyka nagłego zgonu w większości sytuacji klinicznych, począwszy od niewydolności serca, poprzez kardiomiopatie, skończywszy na kanałopatiach. Względne ryzyko (HR – hazard ratio) nagłego zgonu u kobiet z zespołem wydłużonego QT, u których utrata przytomności wystąpiła w ciągu ostatnich 2 lat, wynosi 28 (p <0,001, 95% przedział ufności [CI – confidence interval]; w stosunku do kobiet, które nie traciły przytomności), ponad 2 lata temu – 12 (p <0,001, 95% CI), a u mężczyzn odpowiednio 6 (p <0,001, 95% CI) i prawie 3 (p = 0,01, 95% CI).¹ W zespole Brugadów utrata przytomności implikuje decyzję o wszczepieniu kardiowertera-defibrylatora.² Podobnie jest w przypadku innych kanałopatii i kardiomiopatii.³ Jak wynika ze szczegółowo przeprowadzonych wywiadów u chorych po utratach przytomności czy zatrzymaniu krążenia, epizody te wyjątkowo rzadko nie były poprzedzone napadami szybkiego bicia serca. Pacjenci zwykle przyznają, że już od pewnego czasu miewali uczucie napadowego kołatania serca i że podobne uczucie mieli przed utratą przytomności.

Utrata przytomności jest wynikiem niedokrwienia ośrodkowego układu nerwowego na skutek małego rzutu w czasie szybkiej czynności komór, spowodowanego niewystarczającym czasem skurczu komór lub niewystarczającym czasem ich napełniania. Dodatkowo w czasie częstoskurczu komorowego dochodzi do dyssynchronii komór spowodowanej zmienionym torem przewodzenia (częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS o morfologii bloku lewej lub prawej odnogi). Wreszcie bardzo szybka czynność komór, szczególnie w przypadku istniejącego wcześniej uszkodzenia mięśnia sercowego, prowadzi do niedomogi energetycznej komórek miokardium. Długotrwała tachykardia (zarówno komorowa, jak i nadkomorowa) może doprowadzić do powstania kardiomiopatii tachyarytmicznej nawet w zdrowym sercu.