Onkologia

Rak gruczołu krokowego – istotny problem epidemiologiczny i kliniczny we współczesnej medycynie

dr n. med. Roman Sosnowski1, dr hab. n. med. Jakub Dobruch2, dr n. med. Marta Skrodzka3, dr n. med. Joanna Didkowska4, dr n. med. Urszula Wojciechowska4

1 Klinika Nowotworów Układu Moczowego, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
2 Oddział Urologii Europejskiego Centrum Zdrowia w Otwocku, Klinika Urologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku
3 Klinika Urologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
4 Krajowy Rejestr Nowotworów, Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie

Adres do korespondencji: dr n. med. Roman Sosnowski, Klinika Nowotworów Układu Moczowego, Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, ul. Roentgena 5, 02-781 Warszawa

Rak gruczołu krokowego stanowi istotny problem diagnostyczno-kliniczny współczesnej uroonkologii. Obserwowana w ostatnich latach narastająca zachorowalność przy braku oczekiwanego zmniejszenia umieralności nakazuje poszukiwanie nowych metod diagnostycznych, umożliwiających nie tylko wykrycie raka, ale przede wszystkim wskazanie chorych, którym wdrożone leczenie przyniesie ewidentne korzyści zdrowotne. Mimo przeprowadzenia kilku dużych badań przesiewowych i wykazania w części z nich ewidentnych zysków polegających na zmniejszeniu odsetka umieralności, populacyjne badanie w kierunku raka gruczołu krokowego nadal nie jest zalecaną formą postępowania. Wprowadzenie nowych minimalnie inwazyjnych technologii w leczeniu chorych na ten nowotwór umożliwiło zminimalizowanie powikłań, a jednocześnie uzyskanie lepszych wyników leczenia.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• przedstawić trendy zapadalności na raka gruczołu krokowego

• wymienić dylematy związane z rozpoznawaniem raka gruczołu krokowego

• przedstawić strategię leczenia operacyjnego chorych na raka gruczołu krokowego

Epidemiologia raka gruczołu krokowego

W ostatnich latach rak gruczołu krokowego (PCa – prostate cancer) stał się istotnym problemem epidemiologicznym, diagnostycznym i leczniczym. Brak wyraźnych, jednoznacznych wytycznych postępowania wynika z:

  • niedoskonałych narzędzi diagnostycznych
  • niejednorodnej biologii nowotworu determinującej rozwój i różnorodną manifestację kliniczną
  • niejednoznacznych wskazań do postępowania zachowawczego – aktywnej obserwacji bądź aktywnego leczenia: minimalnie inwazyjnego, radykalnego lub systemowego.

W ostatnich latach prowadzono wiele badań mających na celu wyjaśnienie tych wątpliwości.

Jednym z ważniejszych problemów dotyczących PCa jest wykrywanie i leczenie chorych na nowotwór niemający znaczenia klinicznego, czyli taki, który jeśli nie zostałby wykryty, nie wywołałby żadnych objawów ani nie wpłynąłby na losy chorego (jego przeżycie). Optymalizacja użycia narzędzi diagnostycznych mająca na celu skuteczne wykrywanie raka o istotnym znaczeniu klinicznym z jednoczesnym uniknięciem zbyt agresywnej diagnostyki, powikłań będących jej następstwem, jak również niekorzystnych skutków leczenia radykalnego – jest przedmiotem wielu prac w urologii.1,2

Rak gruczołu krokowego jest obecnie najczęstszym nowotworem w Europie. Stwierdza się go u 96 spośród 100 000 mężczyzn, podczas gdy raka płuca u 59, a raka jelita grubego u 56. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów z 2011 r. w Polsce nowotwór...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Dylematy diagnostyczne PCa

PSA jest obecnie jedynym markerem rutynowo stosowanym w diagnostyce i monitorowaniu postępu PCa oraz oceny skuteczności leczenia dotkniętych nim chorych. PSA jest proteazą [...]

Badania przesiewowe mające na celu wczesne wykrycie PCa

Od wielu lat prowadzona jest dyskusja na temat potrzeby wdrożenia badań przesiewowych mających na celu rozpoznanie PCa na etapie, na którym [...]

Kalkulator ryzyka raka gruczołu krokowego

Znane obecnie czynniki ryzyka mające znaczenie predykcyjne w PCa wykorzystuje się do tworzenia tzw. kalkulatorów ryzyka. Większość z nich uwzględnia wiek, stężenie PSA, [...]

Leczenie celowane

Doświadczenie z chorymi na raka nerki i raka piersi dowiodło, że skuteczne leczenie nie musi wiązać się z usunięciem całego narządu dotkniętego nowotworem. Wycięcie [...]

Znaczenie prostatektomii radykalnej

Zasadniczym sposobem wyleczenia chorych na PCa jest zupełne (radykalne) usunięcie lub zniszczenie gruczołu krokowego zmienionego nowotworowo. Prostatektomia radykalna (PR) polega na [...]

Podsumowanie

Podsumowując, należy powiedzieć, że PCa stanowi istotny problem epidemiologiczny, diagnostyczny i leczniczy. Obserwowane narastanie zachorowań przy braku wyraźnego zmniejszenia umieralności jest zjawiskiem [...]
Do góry