Alweokokoza należy w Polsce do groźnych chorób pasożytniczych o narastającej częstości występowania i znacznej śmiertelności. Zmienić to może wczesne rozpoznawanie i usunięcie pasożyta.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu tego artykułu Czytelnik powinien:

• być zorientowany co do występowania alweokokozy w Polsce

• być przekonany o konieczności wczesnego rozpoznania alweokokozy (techniki obrazowe)

• umieć różnicować alweokokozę z nowotworami wątroby

• być zorientowany co do leczenia alweokokozy w wyspecjalizowanych ośrodkach klinicznych

WSTĘP

Bąblowica wielojamowa – alweokokoza (AE – alveolar echinococcosis), wywołana przez larwy tasiemca bąblowca wielojamowego – Echinococcus multilocularis, pojawia się w Polsce coraz częściej.¹ Nierozpoznane zarażenie najczęściej prowadzi do śmierci, a rozpoznane zbyt późno wymaga wieloletniego leczenia przy niepewnym rokowaniu. W AE jedynym sposobem skrócenia przebiegu choroby i zmniejszenia śmiertelności jest wczesne rozpoznanie zarażenia i usunięcie pasożyta na drodze operacyjnej. Wcześniejsze rozpoznawanie AE w Polsce zostało zalecone podczas międzynarodowego sympozjum pt. „Alveolar echinococcosis in Poland, Lithuania and Switzerland”, które odbyło się w Zurychu, w listopadzie 2010 r.²

SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA ALWEOKOKOZY

Głównym żywicielem ostatecznym tasiemca Echinococcus multilocularis są lisy; mogą nim być również jenoty i psy domowe, rzadziej koty. Dorosły tasiemiec bytuje w jelicie cienkim tych zwierząt, skąd proglotydy i jaja zostają wydalone z kałem. W naturalnym cyklu rozwojowym E. multilocularis z jaj tych w tkankach dzikich gryzoni (nornika, nornicy, piżmaka, karczownika, myszy domowej) rozwijają się larwy tasiemca, składające się z wielu pęcherzyków, zawierających główki tasiemca. Po spożyciu zarażonego gryzonia w jelicie żywiciela ostatecznego z główek tych rozwija się tasiemiec i cykl się zamyka. Na terenach endemicznych w Polsce jest zarażonych E. multilocularis do kilkudziesięciu procent lisów³ i prawdopodobnie kilka procent populacji gryzoni.

Człowiek zaraża się przypadkowo, spożywając jaja E. multilocularis, wydalane z kałem lisa, rzadziej jenota lub psa. Czynniki sprzyjające zarażeniu się człowieka są słabo poznane. Można zarazić się poprzez częsty kontakt ze skażoną jajami pasożyta ziemią, roślinami (owoce i warzywa), wodą lub przez bezpośredni kontakt z zarażonym lisem lub psem i jego odchodami.^4,5

Naturalnym środowiskiem występowania zarażeń E. multilocularis są tereny, na których wspólnie występują lisy i gryzonie; zwykle są to pastwiska lub nieużytki leśne albo podgórskie. W ostatnim dziesięcioleciu część wzrastającej populacji lisów prze...