Ospa wietrzna w ciąży zagraża zdrowiu ciężarnej i płodowi.

W uaktualnionych rekomendacjach zwrócono uwagę na potrzebę czynnego uodpornienia poprzez szczepienia kobiet podatnych na zakażenie wirusem ospy wietrznej w wieku rozrodczym planujących ciążę.

Wstęp

Ospa wietrzna (varicella) jest chorobą wirusową o bardzo dużej zakaźności. Choroba występuje przy pierwszym kontakcie z wirusem ospy wietrznej i półpaśca (VZV – varicella-zoster virus), zaliczanego do α-herpeswirusów z rodziny Herpesviridae, określanego jako human Herpes virus 3 (HHV 3). Do zakażenia dochodzi na drodze kropelkowej wydzieliną z dróg oddechowych osoby chorej, przez bezpośredni kontakt z płynem wykwitów pęcherzykowych albo pośrednio przez kontakt z przedmiotami zakażonymi treścią pęcherzykową. Pierwotne zakażenie VZV (ospa wietrzna) charakteryzuje się gorączką, dreszczami, bólami mięśniowymi i polimorficzną, swędzącą osutką, początkowo plamisto-grudkową, przechodzącą w wykwity pęcherzykowe, a następnie w strupy. Wysypka rozpoczyna się na głowie i przechodzi na tułów i kończyny, zajmuje także błony śluzowe. Czas inkubacji wynosi od 1 do 3 tygodni, a choroba jest zakaźna na 48 godzin przed wystąpieniem osutki i do czasu przyschnięcia pęcherzyków w strupy. Wirus w stanie uśpienia pozostaje w zwojach nerwów czuciowych i przy reaktywacji odpowiada za wystąpienie objawów półpaśca.¹ Ryzyko zakażenia VZV przy kontakcie z chorym na półpasiec jest niewielkie, jeśli zmiany skórne lokalizują się w miejscach osłoniętych odzieżą, możliwe jednak, jeśli choruje osoba z upośledzoną odpornością oraz przy lokalizacji zmian skórnych na twarzy i półpaścu rozsianym.² Większość zachorowań dotyczy dzieci i w tej grupie ospa wietrzna ma zwykle łagodny, samoograniczający się przebieg. U dorosłych objawy kliniczne ospy wietrznej są zazwyczaj bardziej nasilone niż u dzieci i wystąpić mogą powikłania: najczęściej zapalenie płuc, rzadziej kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie nerwu wzrokowego i rogówki, stawów, mięśnia sercowego, trzustki, jąder, wątroby i naczyń.¹ Szczególnie narażone są osoby z wrodzonymi lub nabytymi niedoborami odporności. Badania przeprowadzone w Anglii i Walii wykazały, że u ponad 90% populacji powyżej 15 r.ż. stwierdza się w surowicy przeciwciała klasy IgG przeciw VZV.³ Badania ciężarnych we Francji i Hiszpanii potwierdziły odporność na ospę wietrzną u odpowiednio 98,8% i 96,1%.^4,5 Mimo że kontakt z VZV w czasie ciąży jest częsty, szczególnie jeśli kobiety mają małe dzieci, nad którymi sprawują opiekę, to pierwotne zakażenie w ciąży nie zdarza się często i szacowane jest na 3 na każde 1000 ciąż.⁶ Kobiety mieszkające w krajach tropikalnych i subtropikalnych są częściej seronegatywne i dlatego bardziej podatne na zachorowanie.⁷ Ospa wietrzna w ciąży zagraża zdrowiu ciężarnej i płodowi.