W leczeniu niespecyficznych zespołów bólowych dolnego odcinka kręgosłupa oprócz farmakoterapii z dużym powodzeniem stosuje się zróżnicowane metody fizjoterapii.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać przypadki niespecyficznych bólów krzyża
• omówić skuteczność fizjoterapii w leczeniu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa
• wymienić najczęściej stosowane metody fizjoterapii w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa

WPROWADZENIE

Bóle dolnego odcinka kręgosłupa (bóle krzyża) można zaszeregować jako specyficzne – objawowe, spowodowane chorobą lub urazem – oraz niespecyficzne, gdzie dominują zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa. Do gabinetów lekarskich i poradni rehabilitacyjnych najczęściej trafiają pacjenci z dyskopatią lędźwiową oraz ci, u których oprócz zmian zwyrodnieniowych nie stwierdzono żadnej innej patologii. W podstawowej opiece zdrowotnej jeżeli lekarz rodzinny nie ma zadowalających efektów terapeutycznych, pacjentów z bólami dolnego odcinka kręgosłupa kieruje w pierwszej kolejności do neurologa, neurochirurga, ortopedy, a rzadziej do specjalisty rehabilitacji medycznej.¹ Współczesna medycyna napotyka duże trudności diagnostyczne i terapeutyczne w bólach krzyża. Najczęściej wynika to ze skąpych objawów klinicznych, mnogości struktur stanowiących źródło bólu, znacznego rozpowszechnienia zjawiska oraz małej skuteczności terapeutycznej.^2,3 Bóle dolnego odcinka kręgosłupa, gdzie w badaniach obrazowych oprócz zmian zwyrodnieniowych nie napotkano innych patologii, przyjęto określać mianem niespecyficznych bólów krzyża.⁴ Ostatnio do ich oceny skonstruowano specjalne narzędzie, tzw. indeks MIL (mechanical and inflammatory low back pain index), pozwalający odróżnić komponent zapalny od mechanicznego.⁵

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa nie tłumaczą do końca mechanizmu powstawania bólu, ponieważ mają one charakter postępujący z wiekiem, a zespoły bólowe odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa mogą powstawać okresowo i ustępować. Co ciekawe, w badaniach klinicznych nie stwierdzono korelacji między rozległością zmian zwyrodnieniowych, miejscem ich występowania a obecnością i intensywnością bólu.^3,6 Uważa się, że rozpoznanie zmian zwyrodnieniowych i towarzyszących im zespołów bólowych kręgosłupa nie zwalnia lekarza z obowiązku stałego weryfikowania tak ustalonego rozpoznania.⁷

W leczeniu niespecyficznych bólów krzyża wiodącą metodą terapii jest postępowanie zachowawcze, w którym dominuje farmakoterapia oraz szeroka gama metod z zakresu fizjoterapii. Najwięcej kontrowersji wzbudzają zabiegi z fizykoterapii, gdzie w więks...