Temat numeru
Guz nadnercza – kiedy i jak rozszerzyć diagnostykę?
lek. Magdalena Macech1
dr n. med. Urszula Ambroziak1
dr hab. n. med. Andrzej Cieszanowski2
lek. Joanna Podgórska2
W artykule diagnostykę i leczenie przypadkowo wykrytych guzów nadnerczy przedstawiono, opierając się na analizie dwóch przypadków.
CELE ARTYKUŁU
Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:
- przedstawić strategię diagnostyki i leczenia guza nadnercza
- rozpoznać przypadki guza nadnercza niewymagające dalszej diagnostyki i leczenia
- rozpoznać przypadki guza nadnercza wymagające dalszej diagnostyki
- zlecić podstawową diagnostykę różnicową guza nadnercza
- rozpoznać przypadki wymagające przekazania chorego z guzem nadnercza do innych specjalistów
- wymienić objawy mogące wynikać z guza nadnercza
OPIS PRZYPADKU 1
58-letni mężczyzna palący papierosy, z nadciśnieniem tętniczym został przyjęty na oddział endokrynologii w celu oceny zmiany ogniskowej w nadnerczu. Guz został stwierdzony przypadkowo w badaniu metodą tomografii komputerowej (TK) klatki piersiowej, które u chorego wykonano jako badanie przesiewowe w ramach profilaktyki raka płuca.
OPIS PRZYPADKU 2
74-letnia kobieta z wywiadem wieloletniego nadciśnienia tętniczego, dobrze kontrolowanego za pomocą jednego leku (amlodypiny w dawce 5 mg), i cukrzycą typu 2 leczoną metforminą doznała urazu komunikacyjnego, w wyniku którego nastąpiło złamanie kości ramiennej lewej, kości strzałkowej lewej oraz blaszki granicznej Th1. W wykonanej wówczas TK jamy brzusznej opisano guz lewego nadnercza wielkości 61 × 45 mm, o niejednorodnym wzmocnieniu kontrastowym. W celu dalszej diagnostyki chora została przeniesiona na oddział endokrynologii.
Kiedy można ustalić rozpoznanie incydentaloma nadnercza?
Incydentaloma nadnercza jest zmianą ogniskową o średnicy ≥1 cm wykrytą przypadkowo w badaniu obrazowym klatki piersiowej lub jamy brzusznej. Badanie ultrasonograficzne (USG) wykorzystywane jest jedynie do wstępnej oceny nadnerczy, dlatego każdy guz stwierdzony w USG wymaga potwierdzenia za pomocą TK lub rezonansu magnetycznego (MR).
Szerokie zastosowanie badań obrazowych skutkuje coraz częstszym rozpoznawaniem zmian w nadnerczach, występujących u około 4% osób w średnim wieku i u ponad 10% w wieku podeszłym. Prawdopodobieństwo wystąpienia zmiany w nadnerczu jest większe u osób otyłych, z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym i rośnie wraz z wiekiem.1
Jakie mogą być przyczyny guzów w nadnerczach?
W nadnerczach występują zarówno zmiany o charakterze łagodnym, jak i złośliwym, czynne oraz nieczynne hormonalnie (tab. 1).
Większość guzów to łagodne gruczolaki (ok. 80%). Częstość występowania pheochromocytoma wynosi 5-6%, raka kory nadnercza (ACC – adrenocortical carcinoma) 4-5%, przerzutów 2%. Najczęściej przerzuty do nadnerczy dają: rak płuca, piersi, nerki, czern...