Najczęstsze błędy

Najczęstsze błędy w diagnostyce i leczeniu małopłytkowości

lek. Aleksandra Gołos
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Chojnowski

Katedra i Klinika Hematologii, Uniwersytet Medyczny, Łódź

Adres do korespondencji: Aleksandra Gołos, Katedra i Klinika Hematologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, ul. Ciołkowskiego 2, 93-510 Łódź.

Małopłytkowość należy do częstych zaburzeń hematologicznych.

Niezależnie od nasilenia małopłytkowości konieczne jest ustalenie jej przyczyny, ponieważ nawet łagodna małopłytkowość może być początkowym objawem groźnej choroby.

Małopłytkowość należy do częstych zaburzeń hematologicznych i może być samodzielną chorobą lub jednym z objawów innego schorzenia bądź zespołu. Jej przyczyną może być niedostateczne wytwarzanie płytek w szpiku (małopłytkowość centralna), zwiększone niszczenie (małopłytkowość obwodowa), sekwestracja w śledzionie i rozcieńczenie płytek we krwi (tab. 1).

Zmniejszenie liczby płytek krwi oznaczanej w liczniku automatycznym może być również artefaktem laboratoryjnym związanym najczęściej z aglutynacją płytek po pobraniu krwi do probówki. Małopłytkowość prowadzi do rozwoju skazy krwotocznej, zwłaszcza gdy liczba płytek jest <30 × 109/l. Z kolei u większości pacjentów z liczbą płytek >50 × 109/l krwawienia nie występują. Niezależnie od nasilenia małopłytkowości konieczne jest ustalenie jej przyczyny, ponieważ nawet łagodna małopłytkowość może być początkowym objawem groźnej choroby. W różnicowaniu przyczyn małopłytkowości bardzo ważne znaczenie ma dokładnie zebrany wywiad i badanie przedmiotowe. Na podstawie wywiadu można ustalić wrodzone rodzinne tło choroby, związek wystąpienia małopłytkowości z lekiem, szczepieniem ochronnym, alkoholem, zakażeniem lub innymi czynnikami. Badanie przedmiotowe może ujawnić objawy choroby podstawowej odpowiedzialnej za zmniejszenie liczby płytek, np. marskości wątroby, nowotworowej choroby krwi, małopłytkowości poheparynowej. Ostateczne rozpoznanie ustala się na podstawie wyników badań laboratoryjnych. W pierwszym etapie wykonuje się pełną morfologię krwi z liczbą płytek i innymi wskaźnikami płytkowymi oraz ocenę rozmazu krwi (ryc. 1).

W przypadku małopłytkowości pochodzenia centralnego zmniejszonej liczbie płytek często towarzyszą inne zmiany w morfologii krwi, a o ostatecznym rozpoznaniu rozstrzyga badanie szpiku. Trudniejsza jest diagnostyka małopłytkowości obwodowych, które ...

Błąd 1

Włączenie leczenia na podstawie wyniku morfologii krwi z automatycznego analizatora.

Skutek

Narażenie pacjenta na działania niepożądane leków.

Opis przypadku

Pacjent, lat 46, z przypadkowo rozpoznaną małopłytkowością w morfologii krwi wykonanej przed planowaną operacją przepukliny pachwinowej. Liczba płytek wynosi 11 × 109/l, wartości pozostałych parametrów w morfologii są prawidłowe. Lekarz pierwszego...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Błąd 2

Rozpoznanie ITP bez wykluczenia innych przyczyn immunologicznej małopłytkowości.

Błąd 3

Rozpoznanie ITP u dorosłego pacjenta z wrodzoną małopłytkowością.

Błąd 4

Rezygnacja z wykonania badania szpiku kostnego u pacjentów >60 r.ż. z małopłytkowością.

Błąd 5

Rozpoznanie ITP u pacjenta z zakrzepową plamicą małopłytkową.

Błąd 6

Rozpoznanie ITP u kobiety w ciąży z małopłytkowością ciężarnych.

Błąd 7

Niewykonanie powtórnej diagnostyki małopłytkowości w przypadku nawrotu choroby.

Błąd 8

Włączanie leczenia ITP przy braku objawów skazy krwotocznej i liczbie płytek krwi >30 × 109/l.

Błąd 9

Włączenie glikokortykosteroidów u pacjenta z przeciwwskazaniami do ich stosowania, kontynuacja leczenia mimo braku efektu po kilku tygodniach lub do czasu normalizacji liczby płytek [...]

Błąd 10

Przetoczenie koncentratu krwinek płytkowych (KKP) u pacjentów z ITP i z ciężką małopłytkowością, ale bez istotnego krwawienia, w celu zwiększenia liczby płytek krwi.

Podsumowanie

Diagnostyka i leczenie małopłytkowości jest w wielu przypadkach trudnym i skomplikowanym procesem, co ilustrują przedstawione przypadki. Jednak najczęściej błędy wynikają z niestosowania się do zaleceń [...]
Do góry