Pooperacyjna niedoczynność przytarczyc to dość częste powikłanie zabiegów operacyjnych na tarczycy. Bezpośrednią przyczyną niedoczynności może być usunięcie, uszkodzenie lub niedokrwienie przytarczyc spowodowane podwiązaniem naczyń krwionośnych. Niedoczynność ma zazwyczaj charakter przemijający. Manifestuje się zmniejszeniem lub całkowitym brakiem wydzielania parathormonu, powodując bezobjawową lub objawową hipokalcemię.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• rozpoznać objawy hipokalcemii u osoby po operacji tarczycy
• wdrożyć leczenie zapobiegające hipokalcemii u osoby po operacji tarczycy
• wdrożyć leczenie hipokalcemii u osoby po operacji tarczycy w chwili wystąpienia objawów
• rozpoznać przypadki nieskutecznego zapobiegania hipokalcemii u osoby po operacji tarczycy i zmodyfikować dotychczasowe leczenie
• rozpoznać przypadki ciężkiej hipokalcemii u osoby po operacji tarczycy wymagające pilnego skierowania do szpitala

Wprowadzenie

Najczęstszymi przyczynami zabiegów operacyjnych na tarczycy są wskazania onkologiczne oraz wole guzowate. Operacje te prowadzone w wyspecjalizowanych ośrodkach z dużym doświadczeniem cechują się małym ryzykiem powikłań, zależnym od rozległości zabiegu.¹ Należą do nich ogólne powikłania chirurgiczne, takie jak: miejscowe zakażenie rany pooperacyjnej (0,5-0,8%), obrzęk krtani, krwawienie (1-1,5%) oraz specyficzne: jedno- lub obustronne porażenie nerwu krtaniowego wstecznego, uszkodzenie nerwu krtaniowego górnego oraz rzadsze – niestabilność tchawicy, uszkodzenie naczyń limfatycznych i sporadycznie przełom tarczycowy.² Jednym z częstych powikłań, zwłaszcza strumektomii całkowitej wykonywanej z powodów onkologicznych, jest także jatrogenna, pozabiegowa niedoczynność przytarczyc z wtórną hipokalcemią. Ma ona charakter przejściowy lub trwały.

Częstość niedoczynności przytarczyc po zabiegach na tarczycy, głównie przejściowej, wynosi 9,1-21,6%.³ Częstość trwałej niedoczynności przytarczyc szacowana jest na 0,9-15%.^4-6

Przyczyną pooperacyjnej niedoczynności przytarczyc może być ich usunięcie, uszkodzenie lub niedokrwienie spowodowane podwiązaniem naczyń krwionośnych.

W zależności od rozległości zabiegu zmienia się ryzyko powikłań. Usunięcie co najmniej 2 przytarczyc zwiększa ryzyko przejściowej i trwałej niedoczynności.3 Resekcja jednego płata tarczycy rzadko bywa przyczyną niedoczynności przytarczyc. W przypa...

Konsekwencją tego powikłania jest zmniejszenie lub całkowity brak wydzielania parathormonu, prowadzący do objawowej hipokalcemii zazwyczaj 24-48 h po zabiegu, rzadziej później.7