Zapalenie płuc jest siódmą przyczyną wszystkich zgonów i ich najczęstszą przyczyną wśród chorób infekcyjnych. W Polsce, podobnie jak w krajach rozwiniętych, wskaźnik ten wynosi około 50-60 przypadków na 100 tys. zachorowań.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• przedstawić rys historyczny terminu atypowe zapalenie płuc
• omówić współczesny pogląd na używanie terminu atypowe zapalenie płuc
• wymienić patogenezę zapaleń płuc nazywanych kiedyś atypowymi
• rozpoznać zapalenie płuc nazywane kiedyś atypowym
• omówić metody leczenia zapaleń płuc uznawanych kiedyś za atypowe

Wprowadzenie

Mimo coraz nowocześniejszych metod diagnostycznych i terapeutycznych zapalenia płuc stanowią nadal istotny problem kliniczny. Według danych szacunkowych zapadalność na pozaszpitalne zapalenia płuc w populacji ogólnej to 10 przypadków na 1000 osób na rok (u małych dzieci 40/1000, dorosłych 5/1000, >70 r.ż 35/1000).

Niepowodzeniem kończy się leczenie 5% zapaleń płuc leczonych w warunkach ambulatoryjnych i 30% w warunkach szpitalnych. Przebieg choroby jest wypadkową zjadliwości drobnoustroju, sprawności układu immunologicznego chorego oraz skuteczności terapii. Leczenie zgodne z EBM ułatwiają rekomendacje i wytyczne towarzystw naukowych.^1-3

Zgodnie z aktualną wiedzą zapalenia płuc podzielono na:

• pozaszpitalne zapalenia płuc (PZP)
• szpitalne zapalenia płuc (SZP).

Podział ten uwzględnia wpływ miejsca, w którym doszło do zachorowania, na przebieg choroby i jej rokowanie, związane przede wszystkim z rodzajem czynnika etiologicznego (tab.1).

W świetle tych danych dawny podział zapaleń płuc na:

• typowe (wywołane przede wszystkim przez Streptococcus pneumoniae)
• atypowe (wywołane przez Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Chlamydia psittaci, Legionella pneumophila)

jest już podziałem historycznym i nie powinien być używany. Określenie „atypowe zapalenie płuc” wynikało przede wszystkim z odmiennego przebiegu klinicznego oraz braku wrażliwości bakterii na antybiotyki β-laktamowe.^1-3,5-7

Podział i objawy zapaleń płuc wg BTS

Brytyjskie Towarzystwo Chorób Klatki Piersiowej (BTS – British Thoracic Society) wprowadziło podział na:

• pozaszpitalne zapalenia płuc
  • objawy ostrego zakażenia dolnych dróg oddechowych – kaszel i ≥1 inny objaw zakażenia dolnych dróg oddechowych (duszność, ból opłucnowy, krwioplucie)
  • nowe zlokalizowane objawy w badaniu przedmiotowym klatki piersiowej
  • przynajmniej jeden z objawów ogólnoustrojowych (poty, dreszcze, bóle mięśniowe lub temperatura ciała ≥38°C)
  • nie ma innego wyjaśnienia dla stwierdzanych objawów
• szpitalne zapalenia płuc – do rozwoju choroby dochodzi po co najmniej 48 h od hospitalizacji i spełnione są poniższe kryteria:
  • objawy podmiotowe i przedmiotowe wskazują na ostre zapalenie dolnych dróg oddechowych
  • RTG klatki piersiowej uwidacznia niestwierdzane wcześniej zacienienie, niezwiązane z inną chorobą (np. obrzęk płuc, nowotwór, zawał płuca itp.).

Rozpoznanie to nie obejmuje pacjentów z chorobą nowotworową lub w stanie immunosupresji, przyjętych z powodu zapalenia płuc na oddział onkologiczny, hematologiczny, opieki paliatywnej, chorób zakaźnych oraz chorych z zaostrzeniem przewlekłej obtur...