Bóle stawowe to jedne z najczęstszych dolegliwości. Mają bardzo wiele przyczyn – od błahych (po przeciążeniu, urazie) po bardzo niepokojące będące sygnałem poważnej infekcji, zaawansowanej dny moczanowej z powikłaniami czy uogólnionego procesu chorobowego toczącego się w organizmie (autoimmunizacyjnego, nowotworowego).

Wprowadzenie

Ból stawów (artralgia) to stan, w którym występują dolegliwości bólowe stawów bez objawów ich jawnego zapalenia. Bóle stawowe należą do jednych z najczęstszych dolegliwości. Ich przyczyny są bardzo zróżnicowane.^1-3 Bóle stawowe związane z nadmiernym niesystematycznym wysiłkiem, urazem, infekcją stosunkowo często ustępują samoistnie w krótkim czasie. U osób starszych (>50 r.ż.) są najczęściej następstwem choroby zwyrodnieniowej stawów – krystalopatii. Bywają także objawem bardzo poważnych chorób, takich jak układowe choroby tkanki łącznej, w tym układowe zapalenia naczyń, infekcje czy choroby nowotworowe. Wtedy mogą sygnalizować chorobę bezpośrednio zagrażającą życiu. Częstość przewlekłych uogólnionych bólów stawowych wyraźnie wzrasta z wiekiem. Bardzo istotne jest określenie, czy bóle stawowe są skojarzone z zapaleniem stawów. Wówczas przyczyna choroby jest łatwiejsza do określenia i łatwiej podjąć decyzje terapeutyczne. Znacznie trudniejsze, często wymagające złożonego postępowania diagnostycznego, jest wyjaśnienie przyczyny bólów stawowych bez zapalenia stawów.

Bóle stawowe mają charakter ostry lub przewlekły. W obu przypadkach mogą być wskazaniem do pilnej hospitalizacji przy współistnieniu innych uwarunkowań chorobowych, które opisano w artykule.

Uraz, nadmierny wysiłek, wyczynowe uprawianie sportu, infekcja wirusowa to uchwytne przyczyny ostrych bólów stawowych. Lekarz rodzinny lub ortopeda wdraża wówczas leczenie ambulatoryjne, objawowe. Objawy ustępują zazwyczaj w ciągu kilku dni.

Rodzaje bólów stawów

Przewlekłe bóle stawowe dotyczą pojedynczych konkretnych stawów (miejscowe) lub jednocześnie wielu grup stawowych (uogólnione). W przypadku przewlekłych miejscowych bólów stawów przyczynę można łatwo ustalić (przewlekłe urazy, zespoły pourazowe, przeciążeniowe, zespoły neurologiczne, krystalopatie, choroba zwyrodnieniowa).

Ostre lub przewlekłe uogólnione bóle stawowe pojawiające się bez uchwytnej przyczyny często mogą być pierwszym sygnałem choroby ogólnoustrojowej i wymagać pilnej interwencji terapeutycznej, dla której konieczna jest pilna hospitalizacja. Takie sytuacje kliniczne zostaną przeanalizowane w artykule.