Academic College of Gastroenterology (ACG) opublikowało wytyczne postępowania w ostrej biegunce infekcyjnej. W porównaniu z poprzednimi wprowadzono kilka zmian: uproszczono leczenie biegunki bakteryjnej, udowodniono ograniczoną skuteczność mycia rąk w zapobieganiu chorobie, poddano pod rozwagę profilaktykę antybiotykową w przypadku podróży w ryzykowne rejony, zalecono antybiotyki i loperamid w leczeniu biegunki podróżnych. Nie zaleca się probiotyków i prebiotyków.

Wprowadzenie

W opracowaniu tym nie ujęto zagadnienia zakażenia związanego z Clostridium difficile, co do którego przygotowano osobne wytyczne ACG.¹

Biegunka to oddawanie co najmniej 3 razy na dobę stolca o obniżonej gęstości, określanego jako luźny lub płynny. Biegunka ostra to taka, której objawy trwają do 14 dni. Objawy utrzymujące się 14-30 dni to tzw. biegunka przetrwała, natomiast biegunka przewlekła trwa >30 dni. Ostrej biegunce towarzyszą zazwyczaj inne objawy ze strony przewodu pokarmowego – nudności, wymioty, ból brzucha, wzdęcie, gazy, gorączka, domieszka krwi w stolcu, nagłe czy bolesne parcie na stolec. Niektóre infekcje żołądkowo-jelitowe przebiegają z wymiotami jako dominującym objawem z mało nasiloną biegunką bądź bez niej. Etiologia ostrej biegunki jest najczęściej infekcyjna. Rzadziej bywa polekowa czy toksyczna. Ze względu na przyczynę biegunki infekcyjnej wyróżniamy jej postać wirusową, bakteryjną i pasożytniczą. Według danych opublikowanych w 2015 r.² dominującym patogenem bakteryjnych infekcji jelitowych były pałeczki Salmonella spp. W 2013 r. zarejestrowano w Polsce 7578 tego typu zachorowań (19,7/100 tys. mieszkańców). Najwięcej było infekcji wirusowych. Odnotowano łącznie 42 699 przypadków (110,9/100 tys.). W tej grupie występowały najczęściej zakażenia rotawirusem – 23 529 (61,1/100 tys.).² Wyróżniamy 3 postaci kliniczne biegunki: łagodną (nie powoduje zmiany codziennej aktywności), umiarkowaną (nasilone zmiany w codziennej aktywności) oraz ciężką (ograniczenie codziennych czynności, zmusza do pozostania w łóżku).

Diagnostyka

Zgodnie z najnowszymi wytycznymi³ podstawowe badania laboratoryjne oraz bardziej zaawansowane metody diagnostyczne mające na celu identyfikację drobnoustroju odpowiedzialnego za chorobę nie są zalecane u każdego pacjenta z ostrą biegunką. Zakażenie ma zwykle przebieg samoograniczający i ustępuje bez specjalistycznego leczenia. Badania te powinny być jednak wykorzystywane w sytuacjach, kiedy istnieje ryzyko, że pacjent może rozprzestrzenić chorobę na inne osoby, a także podczas trwających bądź spodziewanych epidemii. Ze względu na dbałość o zdrowie publiczne badania te należy wykonywać koniecznie (i raportować) także w przypadku pojedynczego zachorowania u pracowników mających kontakt z żywnością, pracowników ochrony zdrowia, dorosłych i dzieci przebywających w placówkach publicznych oraz pracowników tych instytucji.