• niedokrwistość sierpowatokrwinkowa
• zespół Downa
• splenektomia
• hipogammaglobulinemia
• zakażenie HIV
• immunosupresja
• choroba nowotworowa.

Zapalenie płuc spowodowane Chlamydia sp.

Wyizolowany po raz pierwszy ze spojówki dziecka na Tajwanie szczep Chlamydia pneumoniae nie był, jak się okazało, odpowiedzialny za wywołanie jaglicy, ale powodował zapalenie płuc. Chlamydia psittaci, zarazek papuzicy (psittake po grecku oznacza papugę) może powodować zapalenie płuc również u człowieka. Według obowiązującego nazewnictwa zarówno Ch. pneumoniae, jak i Ch. psittaci zaliczane są do rodzaju Chlamydophila. Szacuje się, że Chlamydia odpowiada za 5-15% pozaszpitalnych zapaleń płuc¹³ Okres wylęgania wynosi kilka tygodni. Ch. pneumoniae jest drobnoustrojem wewnątrzkomórkowym, mnoży się wewnątrz makrofagów i pęcherzyków płucnych, powoduje uszkodzenie nabłonka rzęskowego w drogach oddechowych, co prowadzi do zalegania wydzieliny i sprzyja nadkażeniom innymi bakteriami. W 90% przypadków zakażenie przebiega bezobjawowo, a zwykle wcześniej występuje zakażenie górnych dróg oddechowych. Obraz kliniczny nie różni się od zapaleń płuc spowodowanych innymi bakteriami. Przebieg zapalenia może być lekki; ciężkie zapalenie płuc występuje u osób w podeszłym wieku lub o osób z chorobami współwystępującymi. Wyhodowanie Ch. pneumoniae jest bardzo trudne, w diagnostyce stosuje się testy wykrywające przeciwciała, które są obecne u 50 do 75% osób dorosłych. Za świeżym zakażeniem przemawia 4-krotne zwiększenie miana przeciwciał w odstępie ok. 3 tygodni lub miano przeciwciał w klasie IgM >1:16, IgG >1:512. Zwiększenie miana przeciwciał IgG może się utrzymywać 6-8 tyg. Leczenie powinno trwać 2 tygodnie.^14,15

Zapalenie płuc wywołane przez Legionella pneumophila

Po raz pierwszy epidemię ciężkiego zapalenia płuc wywołanego przez drobnoustrój nazwany później L. pneumophila stwierdzono w 1976 r. w hotelu Bellevue-Stratford w Filadelfii na konwencie kombatantów. Spośród 221 osób, które wtedy zachorowały na zapalenie płuc, zmarły 34 osoby. L. pneumophila jest Gram-ujemną pałeczką występująca w naturalnych i sztucznych zbiornikach wodnych, a także w wodzie systemów klimatyzacyjnych, co było przyczyną pierwszej epidemii. Może rozmnażać się w temperaturze 25-60˚C. Jest wrażliwa na wysychanie, ale w warunkach wilgotnych przeżywa wiele miesięcy. L. pneumophila odpowiada za 1-15% zapaleń płuc, mogą one występować zarówno jako zapalenie szpitalne, jak i pozaszpitalne. Do zakażenia dochodzi poprzez inhalacje zakażonego aerozolu lub aspiracje zakażonej wody. Na legionellowe zapalenie płuc mężczyźni chorują częściej niż kobiety, do zachorowań dochodzi najczęściej w okresie lata.

W rozpoznawaniu legionellowego zapalenia płuc znaczenie ma wykrycie antygenów we krwi, w moczu, w plwocinie w popłuczynach pęcherzykowo-oskrzelikowych lub w wycinku płuca. Miano IgG >1:128 w pierwszym badaniu lub narastanie miana w kolejnym badaniu po kilku tygodniach od zachorowania ma znaczenie diagnostyczne. Ponieważ zakażenie często przebiega bezobjawowo, przeciwciała można wykryć u ok. 10% populacji, również u tych osób, które nie chorowały. Legionellowe zapalenie płuc należy brać pod uwagę u chorych w ciężkim stanie, w immunosupresji, z niewydolnością nerek lub wątroby, u chorych na cukrzycę, a także u osób, które bezpośrednio przed zachorowaniem przebywały w zakażonym środowisku lub pracowały przy instalacjach wodno-kanalizacyjnych.

Zapalenie płuc może mieć ostry początek, przebiegać z wysoką gorączką i bólami kostno-mięśniowymi. U połowy chorych występują bóle głowy i zaburzenia orientacji. Inne objawy to biegunka, hiponatremia, białkomocz i krwinkomocz, może dojść do zwiększenia aktywności transaminaz i kinazy kreatynowej w surowicy. W badaniu radiologicznym klatki piersiowej naciek zapalny najczęściej jest jednostronny, może być obustronny, przyopłucnowy, z cechami rozpadu. Leczenie trwa od 7 do 21 dni.¹⁶ Ponieważ opóźnienie w rozpoczęciu leczenia zwiększa ryzyko zgonu z powodu legionellowego zapalenie płuc, każdy schemat terapii ciężkiego zapalenia płuc powinien uwzględniać antybiotyki z grupy makrolidów.^17,18

Zakończenie

Pierwsze atypowe zapalenia płuc opisano w 1938 r., od tego czasu chorobę łączono z zakażeniem mycoplazmą, legionellą i chlamydią. Od czasu pierwszych rozpoznań zmieniło się bardzo wiele, także podejście do tzw. atypowych zapaleń płuc.¹⁹