W tradycji żydowskiej podstawę stanowi halacha (prawo żydowskie) zawierająca zasady dotyczące życia codziennego, stosunków społecznych, a także zdrowia. Norm tych przestrzegają przede wszystkim Żydzi ortodoksyjni, pozostali natomiast stosują się do nich mniej lub bardziej restrykcyjnie.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien wiedzieć:

• kto jest uważany za Żyda według żydowskiego prawa
• jakie są główne odłamy religijne w judaizmie
• jaka jest sytuacja prawna Żydów w Polsce
• jaką rolę religia odgrywa w życiu codziennym Żydów
• jakie są zasady kaszrutu
• jaki jest stosunek judaizmu do kwestii bioetycznych dotyczących życia i śmierci

Wprowadzenie

Judaizm jest religią, w której w ciągu wieków ukształtowało się wiele odłamów i nurtów. W zależności od tego, do jakiego odłamu należy dany wyznawca, jego postrzeganie poszczególnych norm, nakazów i zakazów różni się. Pisanie zatem o rzeczach istotnych dla wyznawców judaizmu w opiece medycznej jest bardzo trudne. Judaizm zawiera wiele zasad odnośnie do tego, jak postępować w życiu codziennym, a z nich wynikają bardziej szczegółowe normy dotyczące podejścia do kwestii bioetycznych, a także zdrowia i choroby. Do reguł tych stosują się jednak Żydzi ortodoksyjni, pozostali natomiast, stanowiący większość tej populacji, przestrzegają poszczególnych zasad w mniejszym bądź większym stopniu.

Celem tego artykułu jest przybliżenie pracownikom systemu opieki zdrowotnej zasad judaizmu ortodoksyjnego i wpływu religii na życie Żydów, tak aby łatwiej było im zrozumieć zachowania pacjentów pochodzących z tej grupy.

Żydzi w Polsce i na świecie

Trudna historia wywarła ogromny wpływ na to, kim Żydzi są współcześnie. Naród żydowski zmuszony był bowiem kształtować swoją tożsamość na terenie obcych państw, a w czasie II wojny światowej przeszedł masową eksterminację. Obecnie jest rozproszony po całym świecie.

Według danych na świecie żyje ponad 14,3 mln Żydów,¹ aczkolwiek liczba ta nie obejmuje wszystkich osób mających korzenie żydowskie, a tylko te, które identyfikują się z tą grupą. Wiele osób zapewne nawet nie wie, że ma żydowskie pochodzenie. Najwięcej Żydów mieszka w Izraelu (6,2 mln), jest to jednak mniej niż połowa całej populacji.¹ Największe skupisko diaspory żydowskiej znajduje się natomiast w Stanach Zjednoczonych, gdzie mieszka 5,7 mln Żydów.¹ W Europie, w której przed II wojną światową żyło najwięcej Żydów, obecnie mieszka ok. 10% całej populacji.¹ Polska przed 1939 r. była jednym z głównym miejsc zamieszkania diaspory żydowskiej. Jej wielkość szacowano na ok. 3,5 mln osób, co stanowiło 10% ogółu ludności.² Określenie liczby Żydów mieszkających obecnie w Polsce jest dość trudne i można spotkać się z różnymi informacjami na ten temat. Według danych Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 r. przynależność do mniejszości żydowskiej zadeklarowały 7353 osoby.² Natomiast według danych publikowanych systematycznie w American Jewish Yearbook w Polsce w 2015 r. mieszkało 3200 Żydów.¹