Oporne nadciśnienie tętnicze dotyczy 12-13% chorych leczonych z powodu nadciśnienia. Po jego rozpoznaniu należy wykluczyć nadciśnienie rzekomooporne oraz wtórne postaci nadciśnienia, w tym obturacyjny bezdech podczas snu czy pierwotny hiperaldosteronizm.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• przedstawić oporne nadciśnienie tętnicze
• wykluczyć brak compliance jako przyczynę opornego nadciśnienia tętniczego
• wdrożyć diagnostykę opornego nadciśnienia tętniczego
• zmodyfikować leczenie hipotensyjne w przypadku opornego nadciśnienia tętniczego
• rozpoznać przypadki opornego nadciśnienia tętniczego wymagające skierowania do ośrodka wyższej referencyjności

Wprowadzenie

Oporne nadciśnienie tętnicze (ONT) i związane z nim problemy diagnostyczno-terapeutyczne od wielu lat są tematem badań klinicznych i licznych publikacji. Zainteresowanie ONT wynika ze stosunkowo częstego występowania w populacji leczonej na nadciśnienie tętnicze (NT) oraz z gorszego, co wydaje się zrozumiałe, rokowania. Dotychczasowe badania wykazały wcześniejsze pojawienie się powikłań nadciśnienia tętniczego, szczególnie zwiększenia ryzyka udaru mózgowego i innych poważnych następstw w układzie sercowo-naczyniowym.^1-4 Rozpoznanie, właściwa ścieżka diagnostyczna i ustalenie skutecznej terapii mają zatem ogromne znaczenie w postępowaniu z chorym na ONT.

W podejmowaniu decyzji diagnostyczno-terapeutycznych pomocne są zalecenia ekspertów European Society of Hypertension i European Society of Cardiology (ESH/ESC) z 2013 r., Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) z 2015 r. oraz American Heart Association (AHA) z 2008 r.^2-4

Definicja

Zgodnie z definicją PTNT z 2015 r. za oporne nadciśnienie tętnicze uważa się sytuację kliniczną, w której występują wartości ciśnienia tętniczego (BP – blood pressure) ≥140/90 mmHg przy stosowaniu 3 leków hipotensyjnych, w tym diuretyku, w odpowiednich dawkach i skojarzeniu.³ Nieco szerszą i bardziej opisową definicję podają wytyczne amerykańskie z 2008 r.: „nadciśnienie oporne to sytuacja, gdy ciśnienie tętnicze utrzymuje się powyżej ustalonego celu dla terapii przy zastosowaniu 3 leków przeciwnadciśnieniowych z różnych klas, przy czym idealnie, jeżeli jeden z nich jest diuretykiem, a wszystkie zostały przepisane w optymalnych dawkach”.⁴

Według niektórych ekspertów za oporne należy uznać ciśnienie tętnicze, jeśli docelowe wartości osiągnięto przy użyciu ≥4 leków hipotensyjnych.^4,5

Epidemiologia

W opracowaniach poświęconych zjawisku oporności nadciśnienia tętniczego jego częstość ocenia się na od kilku do kilkudziesięciu procent chorych leczonych hipotensyjnie. Analiza danych z prowadzonego w Stanach Zjednoczonych w latach 2003-2008 badan...