Choroba Hashimoto (ChH), czyli przewlekłe autoimmunizacyjne zapalenie tarczycy, jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tego gruczołu. Nazwa schorzenia pochodzi od nazwiska Japończyka Hakaru Hashimoto, który w 1912 r. opisał pierwsze 4 przypadki w przygotowywanej w Berlinie pracy doktorskiej.

Wprowadzenie

Częstość występowania jawnej niedoczynności tarczycy ocenia się na 1-2% populacji ogólnej, a subklinicznej – na 4-10%. W 90-95% przypadków przyczyną hipotyreozy jest ChH, która 5-8 razy częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn; prawdopodobieństwo zachorowania zwiększa się z wiekiem.

Rozpoznanie niedoczynności tarczycy rozstrzygają zwykle badania biochemiczne ze względu na nieswoistość typowych objawów klinicznych. Pierwotną niedoczynność charakteryzuje zwiększone stężenie tyreotropiny (TSH – thyroid stimulating hormone) przy zmniejszonym stężeniu wolnej tyroksyny (fT₄ – free thyroxine), co świadczy o jawnej hipotyreozie, lub przy prawidłowych wartościach fT₄, co świadczy o utajonej hipotyreozie. Z kolei obniżone stężenie fT₄ przy niezwiększonym stężeniu TSH wskazuje na wtórną (centralną) przyczynę niedoczynności tarczycy.

Obraz kliniczny

Dolegliwości i obraz kliniczny są zwykle niespecyficzne i bardzo zmienne u poszczególnych pacjentów w zależności od wieku, czasu trwania choroby i stopnia niedoczynności tarczycy. Hipotyreoza jest słabiej wyrażona klinicznie i lepiej tolerowana przez osoby, u których niedobór hormonów tarczycy narasta stopniowo, tak jak to się dzieje w ChH. Objawy niedoczynności tarczycy mogą się nasilać szybko, jeśli jej początek nastąpił gwałtownie (po strumektomii lub po odstawieniu substytucji hormonów tarczycy).

Pierwszymi objawami niedoczynności tarczycy są: zwiększona wrażliwość na chłód, łatwe marznięcie dłoni i stóp oraz zmniejszona potliwość. Do częstych, chociaż nieswoistych dolegliwości związanych z niedoborem hormonów tarczycy należą: zmęczenie, senność, obniżenie nastroju, osłabienie pamięci i koncentracji oraz zwiększenie masy ciała (u 30-40% chorych). Niektórzy pacjenci zgłaszają osłabienie apetytu, ale ze względu na zwolnienie przemiany materii zwykle nie prowadzi to do zmniejszenia masy ciała.

Najbardziej typowymi dolegliwościami u osób z jawną niedoczynnością tarczycy są zaparcia i parestezje (drętwienie i mrowienie) kończyn. U pewnego odsetka chorych występują: obniżenie głosu, trudności w połykaniu związane z uczuciem powiększenia ję...

Początek choroby jest zwykle trudny do uchwycenia, a objawy (w tym ogólne osłabienie i towarzysząca mu senność) stopniowo nasilają się latami. Wyjątek stanowi niewielki odsetek przypadków ChH, w których choroba ujawnia się fazą nadczynności (hashi...